Thương hiệu Điện Ảnh và Du Lịch

Trước đây Việt Nam đã bỏ qua các cơ hội lớn trong khai thác điểm đến du lịch qua các bộ phim, chẳng hạn như phim Trời & Đất của đạo diễn Olive Stone xin quay ở Việt Nam nhưng vì một vài lí do “nhạy cảm” nên ê kíp của phim này phải sang Thái Lan quay với bối cảnh giả của Việt Nam.

Hay như phim điệp viên Jame Bond 007 “Ngày Mai Không Tàn Lụi” xin quay bối cảnh Vịnh Hạ Long, cũng chỉ vì những thủ tục hành chính cứng nhắc mà cuối cùng đoàn làm phim này cũng chuyển sang quay tại Phu-Ket đã tạo ra làn sóng du lịch cho Thái Lan. Những bộ phim ít ỏi là Người Tình, Đông Dương với các cảnh quay được làm ở Việt Nam đã được khai thác tốt để thu hút khách du lịch.

Hollywood trong những năm gần đây đang gặp tình trạng khủng hoảng thiếu đề tài thì Việt Nam là mảnh đất tiềm năng mà chính những người có tâm huyết và chuyên nghiệp như Ngô Thanh Vân với bộ phim Tấm Cám với hiệu quả và chất lượng không hề thua Kong cả về đầu tư lẫn kinh doanh dù trong phạm vi hẹp của thị trường Việt Nam. Tuy nhiên thành công ban đầu của Tấm Cám một ‘phiên bản’ Cinderella Việt Nam hoàn toàn có thể khai thác nhượng quyền sang Sân khấu theo mô hình Broadway, và khai thác những hiệu quả thương hiệu khác nữa.

Hiện nay phim Kong đã công chiếu tại Việt Nam nhưng theo tôi ngành du lịch và địa phương vẫn chưa có động thái quảng bá thu hút khách du lịch hiệu quả. Hiện ở các địa phương, cấp tỉnh cấp huyện Ninh Bình, Quảng Bình… tôi chắc chắn họ không có ý niệm gì về khai thác du lịch từ điện ảnh. Qua việc tham gia các dự án tư vấn du lịch, tôi cảm thấy lãnh đạo các tỉnh vẫn còn chưa sáng tạo và chủ động, hát theo bài hát của Tổng cục du lịch dù vừa rồi Tổng cục có một bước đi rất hay là bổ nhiệm đạo diễn phim là đại sứ du lịch tạo sự hồ hởi trong cộng đồng kinh doanh du lịch và điện ảnh quốc tế. Nhưng bước tiếp theo là đề xuất đặt Kong ngay tại hồ Hoàn Kiếm lại làm giảm đi sự hào hứng đó. Do đó, để làm hiệu quả ngành du lịch cần phải có tư duy chuẩn mực đột phá và đúng mục tiêu. Cụ thể là có thể tái hiện mô hình ngay tại hiện trường như Tràng An và Sơn Đoòng để có ấn tượng sống động, vì du khách khi đến tham quan vẫn có thể nhìn thấy một bối ảnh quy mô nhỏ được tái hiện như mô hình kinh doanh của phim trường Universal.

Phim trường Universal Hollywood – khai thác đạo cụ và hậu kỳ làm công viên giải trí du lịch (photo VVQ)

Hiện ngành du lịch đã làm được 30%, để thu hút khách mạnh mẽ thì 70% còn lại phát triển câu chuyện về Kong như thế nào và những sự lôi cuốn tiếp sau. Có thể tham khảo phim trường Universal Hollywood tái hiện lại các cảnh quay và mô hình, cũng như hậu kỳ để thu hút du khách ngay tại hiện trường. Cần thiết tổ chức hội thảo du lịch với sự có mặt của đạo diễn phim. Thiết nghĩ Tổng cục du lịch nhân dịp này nên tổ chức hội thảo “di sản Việt Nam dưới góc nhìn điện ảnh, góc nhìn văn hóa di sản và góc nhìn du lịch”.

Phải có sự kết nối với các doanh nghiệp làm dịch vụ điện ảnh và dịch vụ du lịch. Ví dụ hãng lữ hành Oxalic (Quảng Bình) có thể dựng lại một đoạn phim Kong để làm nội dung cho các Tour khám phá hang Sơn Đoòng, cùng với những món quà lưu niệm (Áo thun, Ly tách) mang hình ảnh của Kong…

Trong khi lúa gạo, cà phê doanh thu khoảng 2 tỉ USD/năm thì thị trường bán lẻ phim ở Việt Nam với doanh thu đang trên đà vượt cột mốc hàng Tỉ USD/năm và tốc độ tăng trưởng mạnh hơn 10% cũng sẽ là một ngành kinh tế mũi nhọn. Ví dụ hiện nay đối với phim Kong, một đơn vị lữ hành nào đó có thể mua thương quyền hình ảnh Kong rồi in trên áo mũ, ly tách… thì có thể thu về cả chục triệu USD như cách làm của Hollywood, Las Vegas…

Cửa hàng đồ lưu niệm cho du khách của Walt Disney ở Hollywood – photo VVQ.

Thương hiệu Kong không chỉ khai thác điện ảnh mà cần phải sân khấu hóa biến thể thành nhiều sản phẩm. Cụ thể như với tác phẩm Tấm Cám đã có DN bàn phương án mua bản quyền chuyển thể sân khấu nhạc nước (với 1.200 chỗ ở Phan Thiết) để chuyển thành tác phẩm sân khấu Broadway. Thông qua đây để thấy Kong cũng có thể làm tương tương tự như vậy.

Cục điện ảnh, Tổng cục du lịch cần khuếch trương hình ảnh cho cộng đồng, cộng đồng startup phải năng động và sáng tạo trong việc khai thác những ý tưởng kinh doanh để thu hút du khách. Quan trọng hơn là địa phương cần cởi mở, nắm bắt cơ hội chứ không phải thụ động hay làm khó doanh nghiệp.

Nhân vật Điện ảnh còn tạo cơ hội cho người dân kiếm tiền tại các con phố đi bộ – Photo VVQ.

Thị trường bán lẻ điện ảnh Việt Nam đủ lớn trong khoảng 10 năm qua, chúng tôi nhận thấy Holywood đã cạn đề tài từ lâu. Gần đây Mỹ khai thác hình ảnh văn hóa Trung Hoa khởi động là phim Kungfu Panda rất thành công. Tết 2016 vừa qua tại New York chương trình ShenYun làm mưa làm gió ở Lincoln Center. Tuy nhiên, do uy tín Trung Quốc ngày càng đi xuống nên du khách không còn hồ hởi với siêu phẩm mới nhất của Trương Nghệ Mưu trong phim về Vạn Lý Trường Thành.

Những quốc gia có bề dày lịch sử chưa được khai thác như Việt Nam với hơn 4000 năm. Nếu bỏ qua yếu tố chính trị, Việt Nam có thể mời Hollywood làm phim về Trận chiến Bạch Đằng (chẳng hạn) thì cả thế giới sẽ rất ngưỡng mộ. Nếu cả Sài Gòn được khai thác về hình ảnh Hòn Ngọc Viễn Đông tiếp theo chủ đề của tương tự như phim “Người Tình” thì cả thế giới nhất là Châu Âu đều chìm đắm trong sự lãng mạn của mình xưa kia. Chỉ với ngân sách cỡ chục triệu USD các nhà đầu tư đã tái hiện tròn trịa về hình ảnh đấy. Một năm Việt Nam hợp tác vài dự án như thế thì ngành điện ảnh trở thành công nghiệp mũi nhọn kéo theo các chuỗi giá trị sáng tạo, dịch vụ và du lịch giống như Hàn Quốc đã làm cách đây 20 năm.

Bởi thị trường bán lẻ chiếu phim ở Việt Nam với doanh thu cả tỉ USD/năm (trong khi lúa gạo, cà phê doanh thu cả năm cũng chỉ vài Tỷ USD). Nhưng tương lai ngành văn hóa điện ảnh và du lịch là ngành vẫn còn mức tăng trưởng rất cao hàng nhiều tỷ USD và nếu có thể còn vươn ra thị trường dòng chính (tiếng Anh) của thế giới (giống như Hàn Quốc).

Theo tôi, Việt Nam phải đến Hollywood quảng bá và mời gọi hợp tác với nhiều đề tài và di sản hấp dẫn chứ không nên ngồi ở nhà chờ đợi họ tìm đến mình là điều không nên. Ngay cả cục điện ảnh họ chỉ làm hoạt động quảng bá trong khi đáng ra phải tổ chức các hội thảo, kêu gọi sự tham gia của cộng đồng doanh nghiệp sáng tạo như công ty của Ngô Thanh Vân, Johnny Trí Nguyễn hay Fan Yang… Khi đây là nhà sản xuất bộ phim Tấm Cám không thua gì King Kong dù quy mô không bằng. Ê-kip này có những hiểu biết về việc thâm nhập thị trường Hollywood để quảng bá. Trong khi Cục điện ảnh không thể dùng ngân sách nhà nước để chịu rủi ro để đi quảng bá thuận lợi như doanh nghiệp được.

Nghệ sỹ Vua Bong bóng Fan Yang (người Canada gốc Việt) cũng đang có kế hoạch đầu tư nhà hát tại Việt Nam.

Theo dõi diễn biến đầu tư BĐS Du lịch cũng thấy rằng Xu hướng đầu tư các dự án bất động sản du lịch, giải trí và thể thao mang tính giải trí với hàng loạt dự án khủng trải dài khắp Việt Nam trong những năm gần đây, từ Hạ Long, Vân Đồn đến Vĩnh Phúc, Hà Nội, Thanh Hoá, Huế, Đà Nẵng, Nha Trang, Tp HCM, Bà Rịa Vũng Tàu, Long An và Phú Quốc. Trong giai đoạn đầu các tập đoàn BĐS thường ưu tiên nhắm đến những vị trí đẹp, nhưng trong quá trình phát triển và triển khai đã từng bước đi vào chiều sâu, có nội dung và mang tính sáng tạo với hàng loạt mô hình thành công trên thế giới như:

• (a) Nhóm Công viên chủ đề (Theme Park) như Vinpearl Nha Trang, Phú Quốc, Sun Group Bà nà Hill, Đại Nam (chủ đề văn hoá Tâm linh), Đường Hầm Đất Sét (Đà Lạt), Công viên tượng cát (Phan Thiết)
• (b) Vườn thú Safari, Thuỷ cung và Trình diễn cá heo
• (c) Các Phim trường tại Tp HCM, Mũi Né và Long An (Happyland)
• (d) Trường đua Formula 1 và Xe địa hình (Long An, Tp HCM, Ninh Thuận)
• (e) Nhà hát Broadway và các Show trình diễn (Tp HCM, Đà Nẵng, Hà Nội và Mũi Né)…

(*) Chuyên gia Thương hiệu Võ Văn Quang có trên 25 năm kinh nghiệm marketing quốc tế và tại Việt Nam. Là tác giả của mô hình tiên tiến 7P Marketing và 10 mô hình Brand Marketing, đã được mời huấn luyện marketing chiến lược cho nhiều công ty và tập đoàn trải qua 50+ dự án thương hiệu và 20+ keynote tại các diễn đàn thương hiệu quốc gia, bộ ngành và địa phương. Ông cũng là tác giả của thương hiệu du lịch Tp HCM ‘Vibrant Hochiminh City’…