Du lịch xanh, liệu có phải chỉ “xanh hóa” môi trường?

Nhắc đến du lịch xanh, nhiều người thường nghĩ ngay đến việc bảo vệ môi trường, giảm rác thải nhựa hay sử dụng năng lượng tái tạo. Đó là những bước đi cơ bản, nhưng chưa đủ. Du lịch xanh không chỉ đơn thuần là “xanh hóa” môi trường, mà còn là một hành trình toàn diện, chạm đến văn hóa, cộng đồng, trải nghiệm, và cả cách doanh nghiệp vận hành để tạo ra giá trị bền vững.

Với sự thay đổi nhanh chóng trong nhu cầu và nhận thức của du khách, các doanh nghiệp du lịch không thể đứng ngoài xu hướng này. Để thực sự bền vững, họ cần nhìn rộng hơn, vượt ra khỏi các tiêu chí ESG và tập trung vào 5 thành tố cốt lõi: Green Food, Green Culture, Green Community, Green Business và Green Experience. Đây chính là chìa khóa để không chỉ bảo tồn mà còn kiến tạo giá trị mới, đưa du lịch trở thành ngành công nghiệp xanh toàn diện.

1. Green Food – Ẩm Thực Xanh

Gắn kết văn hóa và môi trường qua từng món ăn

Ẩm thực không chỉ là nhu cầu cơ bản, mà còn là cách du khách khám phá văn hóa bản địa. Với xu hướng bền vững, doanh nghiệp cần tái định hình cách thức tiếp cận ngành ẩm thực:

• Sử dụng nguyên liệu địa phương và hữu cơ: Điều này không chỉ giảm dấu chân carbon mà còn thúc đẩy kinh tế cộng đồng. Các nguyên liệu như hải sản đánh bắt tự nhiên, rau củ trồng không hóa chất sẽ trở thành điểm nhấn cho món ăn.
• Thiết kế câu chuyện đằng sau món ăn: Một món ăn có thể trở thành biểu tượng nếu doanh nghiệp kết nối nó với những câu chuyện về lịch sử, phong tục và con người địa phương. Ví dụ, bánh căn Phan Thiết không chỉ là món ăn, mà còn là kỷ niệm về cuộc sống làng chài.
• Không gian trải nghiệm xanh: Tổ chức các lớp học nấu ăn, nơi du khách tự tay làm các món ăn đặc trưng bằng nguyên liệu tự nhiên, hoặc các phiên chợ ẩm thực xanh để họ thưởng thức món ngon trong không gian gần gũi với thiên nhiên.
• Loại bỏ rác thải nhựa: Chuyển đổi sang các vật liệu thay thế như lá chuối, giấy gói hoặc hộp bã mía trong toàn bộ quy trình phục vụ.

Ẩm thực xanh không chỉ làm du khách hài lòng mà còn giúp lan tỏa thông điệp về lối sống bền vững thông qua trải nghiệm trực tiếp.

2. Green Culture – Văn Hóa Xanh

Bảo tồn di sản, sáng tạo giá trị mới

Văn hóa là linh hồn của một điểm đến, và việc đưa yếu tố bền vững vào bảo tồn di sản sẽ giúp văn hóa địa phương không chỉ được gìn giữ mà còn phát triển mạnh mẽ:

• Số hóa di sản: Doanh nghiệp có thể sử dụng công nghệ AR/VR để tái hiện các lễ hội truyền thống như Lễ hội Nghinh Ông, múa Chăm hay hát bài chòi. Điều này không chỉ giúp du khách tiếp cận văn hóa dễ dàng hơn mà còn giảm áp lực lên các di tích thật.
• Xanh hóa các lễ hội: Các lễ hội truyền thống cần được tổ chức với yếu tố thân thiện môi trường, như sử dụng trang phục tái chế, hạn chế nhựa và tổ chức trong không gian ngoài trời.
• Nhập vai văn hóa: Tạo điều kiện để du khách tham gia vào cuộc sống của người dân bản địa, chẳng hạn làm ngư dân một ngày, tham gia múa dân gian hoặc học nghề làm gốm của người Chăm. Những trải nghiệm này sẽ giúp họ hiểu sâu sắc hơn về văn hóa.
• Bảo tàng tương tác xanh: Các bảo tàng nên tích hợp công nghệ và câu chuyện, biến nơi đây thành không gian sống động để kể câu chuyện về lịch sử, văn hóa và mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên.

Văn hóa xanh không chỉ bảo tồn giá trị truyền thống mà còn tạo ra những cách tiếp cận hiện đại, thu hút cả thế hệ trẻ lẫn du khách quốc tế.

3. Green Community – Cộng Đồng Xanh

Cùng người dân kiến tạo giá trị bền vững

Cộng đồng không chỉ là đối tượng thụ hưởng mà còn là người trực tiếp tham gia vào quá trình phát triển du lịch bền vững. Doanh nghiệp cần xây dựng mối quan hệ chặt chẽ với cộng đồng qua các cam kết:

• Hỗ trợ sinh kế bền vững: Tuyển dụng lao động địa phương, hợp tác với làng nghề truyền thống, và tạo cơ hội kinh doanh thông qua cung ứng sản phẩm bản địa như hải sản, quà lưu niệm, hoặc các dịch vụ du lịch.
• Đào tạo cộng đồng: Chuyển giao kỹ năng làm du lịch, đặc biệt là các kỹ năng giao tiếp và hướng dẫn du khách, để người dân có thể tự tin làm chủ các mô hình du lịch cộng đồng.
• Tour cộng đồng: Tổ chức homestay tại các làng chài hoặc làng nghề, nơi du khách có thể sống cùng dân bản địa, tham gia các hoạt động như nấu ăn, đan lưới, hoặc sản xuất gốm.
• Sự kiện cộng đồng xanh: Các chương trình như “Ngày nhặt rác ven biển” hoặc “Hành động vì quê hương xanh” không chỉ nâng cao ý thức mà còn gắn kết doanh nghiệp và người dân.

Khi cộng đồng được hưởng lợi từ du lịch xanh, họ sẽ trở thành nhân tố thúc đẩy sự phát triển bền vững từ chính ngôi nhà của mình.

4. Green Business – Doanh Nghiệp Xanh

Dẫn đầu xu hướng bền vững

Các doanh nghiệp là nhân tố then chốt định hình xu hướng du lịch xanh. Để thực sự bền vững, họ cần:

• Áp dụng ESG: Giảm thiểu rác thải, sử dụng năng lượng tái tạo, và minh bạch trong quản trị. ESG không chỉ là trách nhiệm mà còn là lợi thế cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
• Đổi mới sản phẩm: Phát triển các tour carbon thấp như trekking, chèo SUP, hoặc đạp xe để giảm tác động môi trường.
• Hỗ trợ startup xanh: Xây dựng quỹ đầu tư hoặc các chương trình hợp tác với các sáng kiến du lịch bền vững.
• Nhận chứng nhận xanh: Tham gia chương trình “Go Green Partner” để khẳng định cam kết và gia tăng uy tín với du khách.

Doanh nghiệp xanh không chỉ bảo vệ môi trường mà còn góp phần xây dựng một ngành du lịch bền vững hơn.

5. Green Experience – Trải Nghiệm Xanh

Gắn kết thiên nhiên và cảm xúc du khách

Trải nghiệm xanh không chỉ là dịch vụ mà còn là cách để du khách cảm nhận giá trị bền vững. Các doanh nghiệp cần:

• Hoạt động thân thiện môi trường: Chèo thuyền buồm, lặn biển, trồng cây, hoặc tổ chức các buổi nhặt rác tại các bãi biển. Những hoạt động này không chỉ giải trí mà còn tạo cảm giác ý nghĩa cho du khách.
• Giáo dục qua trải nghiệm: Tổ chức các chương trình dành cho trẻ em và gia đình, như “Khám phá đại dương” hoặc “Hành trình rừng xanh”, để nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường.
• Sự kiện xanh: Lễ hội âm nhạc ngoài trời, tuần lễ du lịch bền vững hoặc các cuộc thi ý tưởng sáng tạo xanh sẽ để lại dấu ấn lâu dài.

Trải nghiệm xanh không chỉ giúp du khách tận hưởng mà còn khiến họ trở thành một phần trong hành trình bảo vệ thiên nhiên.

Kết luận

Du lịch xanh không chỉ là xu hướng mà đã trở thành trách nhiệm của doanh nghiệp. Việc thực hiện cam kết ở 5 thành tố này không chỉ giúp doanh nghiệp đáp ứng nhu cầu của thị trường mà còn tạo dựng tương lai bền vững cho ngành du lịch. Đây không chỉ là hành trình của một doanh nghiệp, mà là sự chung tay của cả ngành du lịch, cộng đồng, và khách hàng.

Hành trình hướng tới du lịch bền vững là cơ hội để doanh nghiệp không chỉ lớn mạnh mà còn trở thành người tiên phong truyền cảm hứng, để du lịch Việt Nam vươn ra thế giới một cách độc đáo và ý nghĩa.

• Nguồn từ tài liệu Go Green
• Biên soạn: Đỗ Văn Một – Giám đốc Chiến lược Ong Vàng Marketing