Fashion Icon #18: Jean-Paul Gaultier – Từ kẻ dị biệt thuở thiếu thời đến biểu tượng thời trang Pháp

Không hề bó buộc bởi những khuôn mẫu truyền thống, Jean-Paul Gaultier đã tạo nên một làn gió mới đầy táo bạo trong làng thời trang. Sự thiếu hụt đào tạo chính quy không những không hạn chế mà còn trở thành đòn bẩy cho sự sáng tạo không ngừng nghỉ của ông. Với quan niệm thời trang là một sân khấu để thể hiện bản thân và nghệ thuật, Gaultier đã tạo ra những thiết kế vượt thời gian, xóa nhòa ranh giới giữa sàn diễn cao cấp và cuộc sống thường ngày.

Fashion Icon là chuỗi bài về gương mặt đứng sau các biểu tượng thời trang đình đám trên thế giới do Brands Vietnam thực hiện. Thông qua chuỗi bài này, marketers có thể hiểu hơn về lịch sử hình thành và sự phát triển của các đế chế thời trang trên toàn cầu.

Định hình tư duy thời trang từ thuở ấu thơ

Sinh ra và lớn lên tại vùng ngoại ô Paris, Jean-Paul Gaultier từ nhỏ đã bộc lộ một tâm hồn nhạy cảm và đam mê thời trang. Gaultier 7 tuổi đã biết chủ động bày tỏ với bố mẹ mong muốn sở hữu một con búp bê xinh đẹp. Dẫu chỉ nhận về một chú gấu teddy, cậu bé vẫn vui vẻ đặt cho nó một cái tên nữ tính hơn là Nana. Nana chính là “người mẫu” đầu tiên được diện phiên bản sơ khai của áo ngực hình nón (conical bra) trứ danh của Jean-Paul Gaultier.

Những màn trình diễn đầy mê hoặc của các vũ công Folies Bergère trên màn ảnh nhỏ cũng góp phần gieo vào tâm hồn cậu bé Gaultier 9 tuổi hạt giống phong cách thời trang – pha trộn giữa sự gợi cảm và tính nghệ thuật. Ở tuổi 13, cậu đã tự tay thiết kế những bộ trang phục cho bà và mẹ – những người phụ nữ đã nuôi dưỡng cậu trong tình yêu đối với nghệ thuật may vá.

Khả năng phác họa tài tình của Jean Paul còn được thể hiện ngay từ khi còn đi học. Tuy nhiên, những ý tưởng sáng tạo của cậu bé luôn bị bạn bè cùng trang lứa chế giễu và bị giáo viên khiển trách. Nhưng Jean Paul không hề nản lòng trước thành kiến về việc nam giới làm thời trang là ẻo lả, trái lại, cậu càng quyết tâm theo đuổi đam mê của mình.

Được nuôi dưỡng trong vòng tay yêu thương của những người phụ nữ, Jean-Paul Gaultier đã hình thành cái nhìn sâu sắc về vẻ đẹp của phái nữ. Thay vì dành hàng giờ chơi bóng cùng bạn bè, cậu bé Gaultier tận hưởng những giây phút ngắm nhìn cuộc sống của những người thân yêu.

Nana chính là model đầu tiên diện thiết kế áo ngực hình nón huyền thoại của Jean-Paul Gaultier.
Nguồn: Tổng hợp

Trong một buổi phỏng vấn với tạp chí Brut America, Gaultier chia sẻ rằng động lực làm nghề của ông chính là thúc đẩy bình đẳng giới qua thời trang. Bởi lẽ, dựa trên ký ức tuổi thơ và bối cảnh xã hội bấy giờ, ông nhận thức được sự sáo rỗng trong thực trạng phụ nữ luôn là phe yếu thế và phục tùng nam giới.

Ông khao khát phá vỡ những chuẩn mực truyền thống về giới tính trong thời trang. Thế nên, những bộ trang phục của ông thường kết hợp một cách hài hòa giữa yếu tố nam tính và nữ tính, tạo nên một phong cách thời trang độc bản và đầy cá tính.

Jean-Paul Gaultier đã tự tay may những bộ trang phục đầu tiên cho bà và mẹ từ 13 tuổi.
Nguồn: Yatzer

Hơn thế, Gaultier không ngại thử nghiệm những ý tưởng táo bạo, như việc cho đàn ông mặc váy và phụ nữ mặc vest. Ông tin rằng thời trang là một ngôn ngữ phổ quát, có thể vượt qua mọi rào cản về giới tính và văn hóa.

Bồi đắp sự nghiệp thời trang đồ sộ

Là một trong những nhà thiết kế thời trang biểu tượng của nước Pháp, nổi bật với phong cách nổi loạn đầy sáng tạo, Jean-Paul Gaultier cũng phải trải qua hành trình học hỏi không ngừng từ thực tiễn như bao người. Ông bắt đầu chính thức với thời trang từ việc học việc tại Pierre Cardin, xen kẽ làm freelancer cho các nghệ sĩ nổi tiếng, sau đó tự kinh doanh, cũng như đảm nhận vai trò Giám đốc Sáng tạo tại những nhà mốt trứ danh như Hermès và thương hiệu Diet Coke.

Jean-Paul Gaultier đã nâng cao tay nghề từ quá trình làm việc với các thương hiệu như Pierre Cardin, Hermès, Target hay Diet Coke.
Nguồn: Tổng hợp

Yves Saint Laurent là nguồn cảm hứng bất tận đối với Jean-Paul Gaultier. Không qua trường lớp bài bản, những bước chân “không chuyên” trong ngành thời trang của ông học đều nhờ vào những tác phẩm của bậc thầy YSL. Đặc biệt, ở độ tuổi 18, mặc dù không đạt thành tích học thuật cao hay kinh nghiệm là số 0 tròn trĩnh, thế nhưng nhiệt huyết và tiềm năng của Gaultier đã được Pierre Cardin “nhìn trúng” và trao cơ hội để thể hiện mình. Từ đây, một chương mới trong sự nghiệp của Jean-Paul Gaultier đầy hứa hẹn của đã mở ra.

Ngay từ khi bắt đầu sự nghiệp, Jean-Paul Gaultier đã muốn chứng minh rằng vẻ đẹp có nhiều khía cạnh và có thể tìm thấy ở những nơi ít ngờ nhất. Ông đã biến những chiếc hộp thiếc bình thường thành vòng đeo tay và sau này là bao bì cho nước hoa vô cùng thành công của mình.

Năm 1984, ông ra mắt dòng thời trang nam đầu tiên với bộ sưu tập “Male Object”, với mong muốn mang con người đến gần hơn với khái niệm bình đẳng, thể hiện những khía cạnh nữ tính trong đàn ông.

Jean-Paul Gaultier lồng ghép khía cạnh nữ tính vào trang phục của nam giới trong BST phát hành năm 1984.
Nguồn: HPrint

Năm 1990, sau khi Francis Menuge – người đồng hành của ông qua đời, Madonna đã xuất hiện bên cạnh ông, diện những thiết kế độc quyền do ông phụ trách cho tour diễn “Blond Ambition Tour”. Trước đây, khi nói đến thời trang, nhiều người chỉ nghĩ đơn thuần về quần áo. Nhưng Jean Paul Gaultier đã mang đến chiếc áo ngực hình nón (conical bra) biểu tượng trong show diễn của Madonna. Thiết kế này đã tái định nghĩa thời trang theo cách hoàn toàn mới, từ kiểu dáng đến ý tưởng.

Hơn thế, sự kết hợp giữa tính cách âm nhạc của Madonna và thời trang của Gaultier còn tạo ra “cú địa chấn” trong văn hóa pop, khẳng định vai trò của nhà thiết kế thời trang trong công cuộc tạo nên những ngôi sao sáng giá cũng như sự hiện diện của họ đối với giới truyền thông. Đây đều là những điều không tưởng, vượt qua cả những chuẩn mực đã hình thành từ những năm 40.

Jean-Paul Gaultier đồng hành cùng Madonna trong tour diễn huyền thoại “Blond Ambition Tour”, khuấy đảo giới văn hoá pop thời bấy giờ với trang phục corset kết hợp áo ngực hình nón.
Nguồn: Vogue

Trong suốt sự nghiệp của mình, Gaultier đã làm việc trong nhiều lĩnh vực như khiêu vũ, âm nhạc và điện ảnh. Ông đã tạo ra những bộ trang phục ấn tượng cho phim “The Fifth Element” của Luc Besson với phong cách retro-futuristic. Ở tuổi 45, ông thiết kế trang phục cho phim này và 10 năm sau đó, ông thiết kế bộ cánh mà Marion Cotillard diện khi thắng giải Oscar. Năm 60 tuổi, Gaultier trở thành nhà thiết kế thời trang đầu tiên là thành viên của hội đồng giám khảo Cannes Film Festival.

Ngoài việc sở hữu thương hiệu thời trang cá nhân, Gaultier còn dành nhiều hứng thú cho nước hoa. Ở tuổi 41, ông ra mắt dòng nước hoa nữ đầu tiên với dáng hình tựa như corset và hợp tác với các thương hiệu khác như Target (dòng trang phục giá rẻ) và sản phẩm make-up cho nam. Ông cũng đảm nhận vai trò Giám đốc sáng tạo cho Hermès từ năm 2004 đến 2011 và sau đó bán 45% cổ phần của Jean-Paul Gaultier cho Hermès.

Nữ diễn viên Marion Cotillard đã diện thiết kế của Jean-Paul Gaultier khi được vinh danh tại Oscar.
Nguồn: Fashionista

Đóng góp cho nghệ thuật trình diễn thời trang

Jean-Paul Gaultier không chỉ là một nhà thiết kế thời trang nổi tiếng với những thiết kế mang tính biểu tượng, mà còn có một sự nghiệp đa dạng và đầy màu sắc trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Ông từng là đồng dẫn chương trình TV show "Eurotrash" cùng với Antoine de Caunes suốt 4 năm.

Ở tuổi 66, lấy cảm hứng từ cuộc đời mình, Gaultier đã sáng tạo nên vở diễn musical tại Folies Bergère mang tên “Jean-Paul Gaultier Fashion Freak Show”. Buổi diễn này gây sốc cho tất cả mọi người và minh chứng cho ảnh hưởng không ngừng của ông trong lĩnh vực sân khấu và nghệ thuật.

“Fashion Freak Show” từng là cú sốc với công chúng vào lần đầu ra mắt, nhưng dần trở thành một sự kiện văn hoá điển hình mỗi khi nhắc đến Jean-Paul Gaultier.
Nguồn: Jean-Paul Gaultier

“Fashion Freak Show” không đơn thuần là một show thời trang truyền thống. Sự kiện này là một bữa tiệc thị giác và âm thanh độc đáo, kết hợp hài hòa giữa vũ điệu, âm nhạc và thời trang, mang đến một trải nghiệm hoàn toàn mới lạ cho khán giả. Ra mắt lần đầu tại Paris vào năm 2019 và sau đó được tái hiện tại London, “Fashion Freak Show” nhanh chóng trở thành một hiện tượng văn hóa.

Trong buổi diễn này, các diễn viên, vũ công và nghệ sĩ xiếc hóa thân thành những nhân vật sống động, đam mê, táo bạo, gợi cảm và đầy phong cách. Buổi diễn còn có sự xuất hiện của các ngôi sao khách mời đặc biệt – bao gồm nhiều người bạn và người ủng hộ lâu năm của Gaultier. Rossy de Palma vào vai cô giáo khắc nghiệt của Gaultier thời thơ ấu, còn Catherine Deneuve đọc tên những tác phẩm tuyệt vời của ông trong show thời trang nam thập niên 90.

Tâm huyết và thần thái của Jean-Paul Gaultier thể hiện ngay cả trên vé mời đêm diễn.
Nguồn: Jean-Paul Gaultier

Là tác giả, đạo diễn và nhà thiết kế trang phục, Gaultier mời khán giả vào thế giới đầy phong phú của mình, nơi tràn ngập sự xa hoa, thi vị và ma thuật. Từ thời thơ ấu đến những năm tháng đầu tiên trong sự nghiệp, từ những buổi trình diễn thời trang vĩ đại đến những đêm hoang dã tại Le Palace hoặc London, ông chia sẻ nhật ký của thời đại và tri ân những người đã truyền cảm hứng cho ông trong điện ảnh (Pedro Almodovar, Luc Besson), âm nhạc (Madonna, Kylie Minogue, Myléne Farmer) và khiêu vũ (Régine Chopinot, Angelin Preljocaj).Từ disco đến funk, từ pop đến rock và new wave, punk, “Fashion Freak Show” sở hữu danh sách nhạc bùng nổ gồm những hit đã truyền cảm hứng cho Gaultier suốt cuộc đời.

Jean-Paul Gaultier tôn trọng mọi sự khác biệt về dáng người và nỗ lực thể hiện qua những show thời trang.
Nguồn: Tổng hợp

Bên cạnh việc đầu tư cho đêm diễn tri ân hành trình cống hiến cho thời trang, Gaultier vẫn miệt mài theo đuổi tôn chỉ bình đẳng trong thời trang của mình. Ông cam kết tuyển chọn những người mẫu đa dạng, phá vỡ các rào cản trong ngành công nghiệp thời trang vốn dĩ đồng nhất. Trong những năm 2010, ông đã mời những người mẫu như Beth Ditto và Conchita Wurst tham gia vào các bộ sưu tập của mình, chứng minh sự bao dung và đa dạng trong tầm nhìn thời trang của ông.

Bài học để đời của “đôi tay vàng” làng mốt Pháp

Không chỉ mang đến những di sản thời trang từ sọc Breton kinh điển đến phong cách androgynous phá cách, Jean-Paul Gaultier đã góp phần tái định nghĩa cái đẹp qua thời trang. Hơn thế, cuộc đời và sự nghiệp của Gaultier là minh chứng sống động cho thấy kiên trì theo đuổi đam mê và bồi dưỡng năng lực không ngừng hoàn toàn có thể tạo nên những kỳ tích.

Xem thêm bài viết cùng chuyên mục tại đây.

Theo Lam Phương / Brands Vietnam
* Nguồn: Tổng hợp