Chiến lược phát triển bản thân cho các bạn trẻ

Câu hỏi mình nghe nhiều nhất và thường phải tư vấn nhiều nhất cho các bạn sinh viên mới ra trường hay chập chững vào nghề là: Em thấy không biết em làm gì, em thích gì, em thử qua vài việc rồi mà vẫn chưa thấy hay. Em chưa biết định hướng mình phát triển thế nào?

Thực ra 5 năm đầu sau khi các bạn tốt nghiệp là giai đoạn các bạn trẻ phải liên tục hoàn thiện bản thân. Bạn bắt đầu va chạm với cuộc sống, và so sánh nó với kỳ vọng mình vẽ ra.

Đây cũng là thời gian bạn cần một chiến lược phát triển bản thân. Tuy chiến lược là vấn đề nghe rất “kinh doanh” và thường dùng cho doanh nghiệp, nó cũng rất cần thiết cho cá nhân.

Xây dựng được chiến lược phát triển bản thân sẽ giúp bạn nhận thức được những gì mình đang có, cũng như giá trị của bản thân trên con đường sự nghiệp. Bạn cũng sẽ có thể điều phối các nguồn lực cần thiết về thời gian, chi phí để đi đúng hướng.

Trên hết, một chiến lược phát triển cá nhân sẽ giúp bạn giảm cảm giác buồn chán và hoang mang, đồng thời có động lực sống và làm việc hàng ngày.

Vậy chiến lược phát triển cá nhân bắt đầu từ đâu? Nó giống hay khác với chiến lược phát triển của công ty như thế nào?

Trước hết, đam mê = tầm nhìn + sứ mệnh

Đối với doanh nghiệp, trước khi lên chiến lược phát triển, họ cần xác định tầm nhìn dài hạn (vision) về tương lai của công ty, và sứ mệnh, mục đích (mission) phục vụ kinh doanh, cuộc sống, xã hội làm định hướng cho sự phát triển đó. Từ đó, họ xác định các giá trị cốt lõi (core value) giúp thể hiện được tầm nhìn và sứ mệnh hoạt động của mình.

Với các cá nhân, tầm nhìn ở đây là niềm đam mê cho một nghề nghiệp, lĩnh vực nào đó. Có đam mê thì mới có thể theo xác định được sứ mệnh (mục đích) sống tốt đẹp và rõ ràng.

5 năm đầu sau khi các bạn tốt nghiệp là giai đoạn các bạn trẻ phải liên tục hoàn thiện bản thân.
Nguồn: Unsplash

Nếu không có đam mê hay mục đích sống, ta sẽ chỉ nghe thấy bản thân than phiền về công việc, và thường xuyên trở nên buồn chán. Chán nản là một trong những dấu hiệu cảnh báo bạn đang lơ đễnh trước mục tiêu của mình. Hay nói khác đi là làm không đúng với tầm nhìn và định hướng phát triển, và đã đến lúc cần thay đổi.

Đồng thời, khi đã may mắn tìm ra đam mê, hãy biết cách giữ ngọn lửa ấy ấm áp, nhưng không thiêu rụi bạn.

Phân tích SWOT cho cá nhân, tại sao không?

Dù là doanh nghiệp hay cá nhân, ta có thể bắt đầu với mô hình SWOT. Đây là mô hình cần có trước khi vạch ra chiến lược. Cụ thể, SWOT bao gồm:

• Strengths / Thế mạnh: Đặc điểm giúp bạn nổi bật và là lợi thế để cạnh tranh;
• Weaknesses / Điểm yếu: Đặc điểm còn thiếu sót, hoặc chưa phát triển so với các bên khác;
• Opportunities / Cơ hội: Yếu tố bên ngoài có tiềm năng để bạn khai thác và biến thành lợi thế;
• Threats / Thử thách: Yếu tố bên ngoài có thể gây cản trở đến sự phát triển của bạn.

Với doanh nghiệp, phân tích SWOT giúp họ xác định vị thế trên thương trường, xem xét tính khả thi của mục tiêu, đồng thời chuẩn bị cho những biến động về kinh tế. Với các cá nhân, ngoài việc lên mục tiêu và kế hoạch, SWOT giúp bạn tự đánh giá mình một cách thực tế. Từ đó, bạn sẽ biết phát huy điểm mạnh, cải thiện điểm yếu và lựa chọn môi trường phù hợp để phát triển.

Nguồn: @gstudioimagen2

Biến đam mê thành kế hoạch

Với doanh nghiệp, để đạt được các mục tiêu đề ra, họ phải có kế hoạch triển khai cụ thể, bao gồm các yêu cầu về thời gian, nhân sự, nguồn lực tài chính, cách vận hành và kiểm soát tiến độ. Khi đó, bạn trở thành một trong các mắt xích nhân sự với những kỹ năng mà công ty đang cần. Trong một bức tranh lý tưởng, sự phát triển cá nhân của bạn sẽ có chung định hướng với chiến lược phát triển của công ty.

Do đó với các cá nhân, hãy cứ mơ đi, nhưng đừng dại khờ mất phương hướng. Nhiều bạn cứ loay hoay lao vào việc mình thích, nhưng lại không biết cách vạch ra một kế hoạch rõ ràng, tìm và học các xu hướng, kỹ năng, cơ hội mới. Điều này khiến chúng ta dễ mất cân bằng giữa việc nuôi dưỡng đam mê và đáp ứng nhu cầu thực tế của công việc, dưới sự kỳ vọng của công ty.

Một bức tranh sự nghiệp cần phải có tính thực tế và khả thi. Và để có chiến lược phát triển, bạn cần có kế hoạch và mục tiêu riêng mình.

Đặt mục tiêu góp phần hình thành động lực và thói quen, giúp ta tập trung và giữ phong độ trong công việc. Biết được mục tiêu cũng sẽ giúp bạn phân bổ năng lượng mỗi ngày, từ đó có sức bền để làm việc.

Mục tiêu cũng là những phép đo lường giúp chúng ta quản lý công việc hiệu quả, từ đó có những bàn đạp tốt để tiến xa hơn. Hãy nghĩ về những điều bạn muốn đạt được trong 1 năm, 3 năm và 5 năm nữa. Dù là thành tựu lớn hay nhỏ, chúng cũng sẽ giúp bạn định hình tất cả khía cạnh trong các quyết định của bạn sau này.

Một bức tranh sự nghiệp cần phải có tính thực tế và khả thi, và để có chiến lược phát triển, bạn cần có kế hoạch và mục tiêu riêng mình.
Nguồn: Rido

Thực hiện kế hoạch: 2 bí quyết tối thượng

1. Học hỏi chuyên sâu và đa chiều

Khi tôi nói ra điều này nhiều bạn sẽ cảm thấy hơi thừa vì nó dễ thực hiện, ai mà chả phải học. Nhưng thực tế, thể hiện được kỹ năng này quyết định sự thành công trong việc phát triển bản thân. Nhiều bạn thường xuyên tìm hiểu và cập nhật, nhưng phần lớn chủ yếu là hiểu bề nổi, đọc qua loa, nắm ý chính, rồi xem như mình đã hiểu biết vấn đề.

Khi đã có lĩnh vực quan tâm, hãy chịu khó tìm tòi, đào sâu ngọn ngành, gốc rễ của vấn đề. Kiến thức có thể đến từ nhiều nguồn khác nhau, nhưng chúng phải mang lại những kiến thức chuyên sâu, đa chiều và liên đới đến các lĩnh vực xung quanh.

Ngoài ra, việc nghiên cứu, cập nhật thường xuyên kiến thức xã hội cũng sẽ giúp bạn giải quyết tình huống nhanh chóng, điều chỉnh các mục tiêu phát triển phù hợp hơn.

Khi đã có lĩnh vực quan tâm, hãy chịu khó tìm tòi, đào sâu ngọn ngành, gốc rễ của vấn đề.
Nguồn: Pexels

2. Biết mình nhỏ bé thế nào

Càng tỏ ra khiêm tốn, bạn sẽ càng có khả năng tự học và hoàn thiện bản thân tốt hơn. Khi cho rằng mình biết chưa đủ, chưa sâu, bạn sẽ có động lực để học tập thêm.

“Người giỏi là người biết làm việc với người giỏi hơn mình”. Khi bạn khiêm tốn, bạn dễ tạo cảm giác gần gũi và cầu thị. Điều này giúp những người đi trước như giáo viên, quản lý, đồng nghiệp cởi mở và chia sẻ thêm về kinh nghiệm mà họ có.

Sẽ luôn có những điều mới để bạn học mỗi ngày. Vì vậy, hãy giữ tò mò và can đảm lao ra biển kiến thức rộng lớn.

Sẽ luôn có những điều mới để bạn học mỗi ngày, vì vậy, hãy giữ tò mò và can đảm lao ra biển kiến thức rộng lớn.
Nguồn: Pexels

Kiểm soát và điều chỉnh: Cứ sai đi vì cuộc đời cho phép

Trên hành trình phát triển, bạn sẽ gặp khó khăn khi phải điều chỉnh hay thừa nhận sai lầm. Khó khăn có thể đến từ áp lực bản thân, gia đình, hay xã hội. Và khi thất bại, bạn dễ trở nên bi quan và không dám tiếp tục vì sợ mắc lại sai lầm.

Cần lưu tâm rằng mục tiêu hay chiến lược nào cũng chỉ là định hướng cho việc phát triển. Thành công hay thất bại phụ thuộc vào sự biến chuyển của nền kinh tế xã hội hiện tại, và khả năng chúng ta tự đánh giá mình.

Hãy ghi lại và đánh giá các mục tiêu hàng quý, hàng năm để xem mình đã và chưa đạt được gì. Nếu mục tiêu quá sức, hãy điều chỉnh và nới giãn. Nếu thấy mục tiêu dễ, hãy tăng tốc và tự tạo thử thách mới.

Hãy cứ sai đi, vì bạn được phép!
Nguồn: Getty Images

Đồng thời, hãy lấy thất bại làm động lực để cải thiện kỹ năng và tuỳ chỉnh chiến lược cho phù hợp. Nghiên cứu cho thấy, người thất bại sớm thường có khả năng đạt được những thành tựu rực rỡ trong tương lai và duy trì mức độ thành công cao hơn so với người thành công sớm.

Chưa kể, thành công quá sớm cũng khiến bạn dễ trở nên tự mãn, “ngủ quên trên chiến thắng”, hoặc tệ hơn là cảm thấy trống rỗng và lạc lõng.

Trong hành trình phát triển, ta luôn cần kiểm soát và điều chỉnh chiến lược của mình. Và hãy cứ sai đi, vì bạn được phép!

* Bài viết gốc: Nguyễn Văn Thăng Long