5 chìa khóa để kể một câu chuyện cùng “La La Land”

Có rất nhiều điều cần phải được đầu tư nếu muốn viết nên một câu chuyện xuất sắc. Và đó là lý do tại sao quá trình viết, đặc biệt viết sáng tạo (creative writing) lại mất nhiều thời gian như vậy.

Phần lý thuyết về 5 keyword được lược dịch từ bài viết gốc The 5 Key Story Elements đăng trên Boords.

Có lẽ ai cũng đã từng một lần nghe qua cái tên “Chúa tể của những chiếc nhẫn”, nhưng liệu bạn có biết tác giả J. R. R. Tolkien đã dành 12-17 năm để hoàn thiện được tất cả các yếu tố quan trọng cho câu chuyện? Thế nhưng, suy cho cùng, mỗi câu chuyện thật ra đều được tạo thành từ năm yếu tố cơ bản sau:

• Nhân vật
• Xung đột
• Cốt truyện
• Bối cảnh
• Chủ đề

Bất cứ bộ phim dài hoặc câu chuyện ngắn nào cũng bao gồm những yếu tố trên. Mỗi yếu tố đều có vai trò quan trọng, nhưng điều quan trọng nhất là cách mà tất cả những yếu tố này ảnh hưởng lẫn nhau. Nếu thay đổi một yếu tố của câu chuyện thì toàn bộ câu chuyện cũng bị thay đổi.

Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về năm “chìa khóa” này với La La Land – khúc nhạc tình của “những kẻ khờ mộng mơ”. Bộ phim của đạo diễn Damien Chazelle đã tái lập kỷ lục Oscar 2017 khi nhận đến 14 đề cử sau hai bộ phim kinh điển là All About Eve (1950) và Titanic (1997).

Nguồn: Pinterest

Nhân vật

Nhân vật là những con người (hoặc động vật hay thậm chí là những vật thể không sống) có vai trò trong câu chuyện. Họ có thể là nhân vật quan trọng, ở vị trí trung tâm của sự kiện hoặc cũng có thể là những nhân vật nhỏ hơn, chỉ xuất hiện để tương tác với nhân vật chính. Nhà văn sử dụng nhân vật để thực hiện hành động và các đoạn hội thoại nhằm thúc đẩy cốt truyện.

La La Land thật ra không phải là một bộ phim có quá nhiều nhân vật, câu chuyện tình yêu trong La La Land chỉ xoay quanh hai nhân vật chính:

• Mia (Emma Stone), một diễn viên trên đường tìm kiếm vai diễn đầu đời đang làm thêm tại quán cafe.
• Sebastian (Ryan Gosling), một nghệ sĩ tôn thờ nhạc Jazz cổ điển, thường biểu diễn tại các phòng trà để kiếm sống qua ngày.

Có một khái niệm thường được nhắc đến trong văn học là hình tượng nhân vật “điển hình” trong hoàn cảnh “điển hình”. Cụ thể hơn, một nhân vật được coi là điển hình khi mang tính đại diện cho một nhóm người có cùng nét tính cách, cuộc đời, cũng như số phận.

Mia và Seb có lẽ chính là những “nhân vật điển hình” như vậy, ở Mia và Seb, người xem thấy được hình ảnh của những người trẻ ấp ủ những giấc mộng lớn, để rồi sau đó buộc phải đối diện với những nỗi lo cơ bản của xã hội - đó chính là những hoàn cảnh điển hình.

Nguồn: Variety

Xung đột

Xung đột là vấn đề trong câu chuyện. Nó cũng chính là hồi hai (phần phát triển) trong cấu trúc ba hồi – nơi mà mọi thứ bắt đầu bùng nổ. Đó có thể là một xung đột nội tâm, chẳng hạn như khi một nhân vật phải đấu tranh với “con quỷ” bên trong họ. Hoặc đó có thể là xung đột từ bên ngoài, như khi một nhân vật đấu tranh với một điều gì đó bên ngoài bản thân họ – chẳng hạn như vì một nhân vật khác, hoặc bởi vì điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Không có xung đột sẽ không có một câu chuyện. Xung đột chính là động cơ.

La La Land khắc họa nhiều tình huống xung đột cả bên trong lẫn bên ngoài. Đó là lúc Mia nhận ra ước mơ trở thành ngôi sao Hollywood của cô dường như là một ước mơ viển vông, khi cô không đậu được buổi casting nào. Đó là khi Seb nhận ra thứ âm nhạc Jazz mà anh vốn cho là đích thực, muốn giành cả đời để bảo tồn không thể giúp anh kiếm ra tiền để trang trải cuộc sống, mà giống như Xuân Diệu từng viết, “cơm áo không đùa với khách thơ”.

Để rồi đến ngày họ có cơ hội nắm lấy ước mơ thì cũng là lúc họ buộc phải đưa ra lựa chọn, có thể có sự nghiệp trong tay, nhưng không thể tiếp tục trong tay nhau.

Xung đột trong La La Land là xung đột của những người trẻ sống có hoài bão, những khó khăn của họ đến từ chính những lần họ buộc phải đưa ra lựa chọn, hoặc bước trên một con đường an toàn, hoặc dù “bằng chân trần” và “có thể bị cảm lạnh”, vẫn muốn thử nhảy xuống dòng sông Seine, lần nữa.

Nguồn: Hup

Cốt truyện

Cốt truyện là những điều diễn ra trong câu chuyện. Đó là nội dung, là “thịt trên xương”. Cấu trúc cốt truyện bao gồm toàn bộ loạt sự kiện diễn ra tại các phần khác nhau của câu chuyện, như giới thiệu, tiến triển, xung đột, đỉnh điểm, xung đột giảm dần, và cuối cùng là kết luận để kết nối lại tất cả những “sợi dây” – những chi tiết còn mơ hồ trong câu chuyện. Các yếu tố của cốt truyện thường tập trung vào một mốc thời gian: bắt đầu từ một vấn đề và kết thúc bằng cách giải quyết vấn đề.

La La Land đưa người xem qua những cung bậc cảm xúc khác nhau của tình yêu, nhưng điều thú vị là mọi thứ, từ lúc Mia và Seb gặp gỡ, đến khi quyết định ở bên cạnh nhau, rời xa nhau, và rồi thì đến cuối cùng khi ai cũng đã có những hạnh phúc mới, “sợi chỉ đỏ” xuyên suốt cho hành trình đó vẫn là những khát khao riêng về nghệ thuật, là những giấc mơ cháy bỏng.

Cốt truyện của La La Land vì vậy mà trở nên cực kì gần gũi, bởi có lẽ, ai trong đời cũng sẽ có những khoảng thời gian đầy lỗi lầm và vụng dại, nhưng có thể đó cũng chính là khoảng thời gian dám sống vì điều mình mơ ước.

Nguồn: Vox

Bối cảnh

Bối cảnh là nơi mà câu chuyện diễn ra. Đó không chỉ là một địa điểm vật lý mà còn là thời điểm câu chuyện xảy ra. Đôi lúc, cần biết rõ nơi hành động diễn ra, nhưng cũng có khi chỉ cần để lại một vài gợi ý nhỏ về thời gian và địa điểm.

Là một tác phẩm nhạc kịch, chuyện mở đầu bằng trường đoạn “Another Day of Sun” như một “sân khấu broadway” ngoài trời dường như không thể nào phù hợp hơn nữa với La La Land. Thế nhưng, trong 5 phút với những giai điệu thôi thúc của “Another Day of Sun”, người xem thấy được nhiều hơn thế.

Đó là bối cảnh phim, một thành phố quyến rũ như một cô gái trẻ đang yêu - Los Angeles, kinh đô của những giấc mơ đổi đời. Ở đó, có những đam mê nghệ thuật được cháy lên rực rỡ, nhưng cũng có những khát khao mãi mãi nằm im khi đứng trước những khắc nghiệt của cuộc đời. Có lẽ, không phải tự nhiên mà La La Land mở đầu bằng cảnh kẹt xe trên cao tốc Los Angeles.

Đó là địa điểm, vậy còn thời điểm thì sao? “Another Day of Sun” dĩ nhiên không nói về câu chuyện thời điểm trong ngày, mà đó là câu chuyện của đời người. Họ có thể là những người trẻ “mắc kẹt” trên “cao tốc”, như cách mà họ đang “mắc kẹt” giữa ước mơ và thực tế, giữa tình yêu và sự nghiệp, nhưng rồi thì ánh sáng - ngày mà ta thấu rõ và chạm tay đến ước mơ sẽ đến, vì “it's another day of sun” - ngày mai lại là một ngày nắng khác.

Nguồn: ScreenWeek TV

Chủ đề

Chủ đề là ý tưởng chính của câu chuyện, đó cũng chính là bài học mà người xem  rút ra được ở cuối câu chuyện. Có thể đó là một bài học về đạo đức hoặc điều gì đó về cuộc sống. Hay đó cũng có thể chỉ là một ý tưởng cốt lõi quan trọng mà mọi người nên biết đến.

Chủ đề về tình yêu dĩ nhiên không có gì là mới, từ văn học đến điện ảnh, từ âm nhạc đến vũ kịch, có rất nhiều những câu chuyện tình yêu đi vào huyền thoại. Nhưng La La Land không phải là một bộ phim tình cảm dễ đoán.

Tình yêu đôi lúc là tất cả, nhưng đôi lúc, lại không là gì cả.

Trên con đường theo đuổi sự nghiệp, vẫn là mình nhưng ở một phiên bản khác, sẽ có những khi, như Mia và Seb, như nhiều câu chuyện tình yêu thực tế khác, chúng ta không thể cùng lúc “bật” được lên tất cả những “lò lửa”.

Thế nhưng, hơn cả một câu chuyện thuần về tình yêu, La La Land kể câu chuyện của những người trẻ ôm một giấc mộng lớn, dù chỉ tìm thấy nhau trong một giai đoạn ngắn ngủi, nhưng họ đã sống và đã yêu, đã nắm lấy tay nhau dạo bước qua màn đêm tuổi trẻ. Và đã can đảm chạy theo điều mình mơ ước, dù thế giới xung quanh gọi họ là “những kẻ khờ”.

Kết

Tôi từng xem La La Land nhiều lần, ở những giai đoạn khác nhau trong đời, và mỗi lần xem, cách nhìn của tôi về 5 “chìa khóa” này lại có nhiều phần thay đổi. Có lẽ, đó cũng chính là điều tuyệt vời nhất để duy trì sự sống của một tác phẩm đã được cho ra mắt công chúng, nó sẽ tiếp tục được “cảm” bởi những cách “cảm” khác nhau, sống tiếp những “cuộc đời” khác nhau.

Do đó, 5 yếu tố này thực chất rất cơ bản, chúng đúng cho mọi tác phẩm, mọi bộ phim, nhưng hãy dành thời gian và ngẫm nghĩ thật kỹ về chúng khi bắt đầu đặt bút.

Theo Phố Hương / Brands Vietnam
* Nguồn tham khảo: Boords