Cốc Cốc: Những chuyển biến đáng chú ý trong thói quen tiêu dùng của người Việt

Năm 2023, thị trường Việt Nam ghi nhận sự xuất hiện của nhiều xu hướng mới, đánh dấu những sự chuyển biến mới mẻ trong thói quen sinh hoạt và mua sắm của người tiêu dùng. 

Để giúp các doanh nghiệp bắt kịp xu hướng, Cốc Cốc đã thực hiện nghiên cứu, tổng hợp dữ liệu của 30 triệu người dùng trên trình duyệt và công cụ tìm kiếm, kết hợp khảo sát trực tuyến trên phạm vi toàn quốc và cho ra mắt báo cáo “Những xu hướng mới của người tiêu dùng Việt”.

Báo cáo mang đến góc nhìn về một bối cảnh kinh tế với những xu hướng đang diễn ra trong các lĩnh vực: Mua sắm, Giải trí, Tài chính, Ăn uống và Làm đẹp. Cùng khám phá và xem xét cách thức người tiêu dùng đang lựa chọn các sản phẩm – dịch vụ, Cốc Cốc hy vọng rằng doanh nghiệp sẽ có thêm những gợi mở về cách thức tiếp cận và chinh phục người dùng tiềm năng. 

Xu hướng 1: Livestream – Hơn cả một hình thức tương tác

Sự lên ngôi của các nền tảng phát video kéo theo sự thay đổi trong cách tiếp cận của các nhãn hàng tới người tiêu dùng, livestream ra đời nhằm đáp ứng nhu cầu đó. Theo khảo sát, có 77% đáp viên đã từng xem livestream bán hàng và 71% trong số đó đã từng mua hàng qua livestream. 

67% người được hỏi thuộc thế hệ Millennials (sinh năm 1981-1996) và 51% thuộc thế hệ Gen Z (1997-2012) cho biết họ đã từng xem và mua hàng qua livestream, đây là lực lượng chính trong xu hướng mua sắm này. 

Có thể khẳng định livestream là một xu hướng tiêu dùng mạnh mẽ khi có tới 50% đáp viên cho biết livestream tác động tới quyết định mua hàng của họ ở mức độ từ trung bình cho tới cao. Trong 3 tháng vừa qua, có tới 70% đáp viên cho biết họ mua sắm qua livestream nhiều hơn hoặc tương đương với khoảng thời gian trước đó.

Vậy điều gì có thể thôi thúc người tiêu dùng nhấp chuột vào các phiên livestream? Khi được hỏi, có 47% cho biết họ xem khi livestream có sản phẩm yêu thích, 41% bởi các chương trình khuyến mãi, 26% khi livestream có nhiều sản phẩm độc quyền.

Theo khảo sát của Cốc Cốc, 50% đáp viên sẽ nhanh tay “thêm vào giỏ hàng” khi gặp một sản phẩm họ yêu thích và 27% sẽ chốt đơn thanh toán liền tay ngay trên sóng livestream. 

Quần áo, phụ kiện thời trang là sản phẩm được săn đón nhiều nhất trong các phiên livestream với gần 1/2 người tiêu dùng lựa chọn. Tuy nhiên, sự khác biệt về giới tính cũng tạo ra sự khác biệt về sở thích xem livestream. Nếu như nam giới yêu thích những phiên livestream về điện tử, game và giải trí; thì thời trang, mỹ phẩm, văn phòng phẩm, trang sức lại là những ngành hàng mà nữ giới quan tâm hơn hẳn.

Các phiên livestream chủ yếu được phát sóng trên các mạng xã hội hoặc sàn thương mại điện tử. TikTok, Facebook, Shopee là 3 nền tảng đang dẫn đầu trong cuộc đua này. Theo đó, các Livestream từ các nhãn hàng, cửa hàng bán lẻ, hot streamer, và chuyên gia được người tiêu dùng Việt ưa chuộng hơn cả.

Xu hướng 2: Sức tác động khổng lồ từ video và influencers 

Bài viết, hình ảnh, video hay podcast… các phương thức truyền đạt thông tin ngày càng trở nên đa dạng và quen thuộc hơn với người dùng. Theo nghiên cứu, video là hình thức mang lại tỷ lệ tương tác cao hơn so với các loại nội dung khác với trung bình lượt chia sẻ cao hơn 1.200% so với các nội dung về văn bản và hình ảnh. 

Theo khảo sát của Cốc Cốc, có 39% đáp viên cho biết họ dành hơn 60 phút mỗi ngày để xem video. Trong đó có 44% là người dùng thế hệ Gen Z, với các Gen khác thì tỷ lệ này dao động từ 25-33%. 

Các nhà khoa học đã chỉ ra rằng thời gian tập trung của con người đã giảm từ 12 giây xuống còn 8,25 giây. Để điều chỉnh phù hợp với người dùng, các định dạng video ngắn (short video) đã xuất hiện và trở thành xu hướng. Có thể nhận thấy rõ khi các “ông lớn” như Facebook với Facebook Reels, YouTube với Shorts hay TikTok đều đã “gia nhập” cuộc chơi này. 

Top 3 chủ đề mà người tiêu dùng thường xem nhất gọi tên Âm nhạc, Game, Học tập. Đáng chú ý, những video với nội dung review phim nhận được sự quan tâm từ đông đảo người dùng, xếp hạng 4 với tỷ lệ suýt soát với Top 3 kể trên.

Bên cạnh đó, ranh giới giữa “người xem” và “người sáng tạo nội dung” có phần bị lu mờ khi có tới 64% người khảo sát cho biết họ đã từng tạo video của riêng mình. Một cuộc khảo sát do Ipsos thực hiện ở 14 quốc gia đã chỉ ra rằng 41% Gen Z tự mô tả mình là người tạo nội dung video, 40% người dùng độ tuổi từ 18-44 cũng có mô tả tương tự. 

Theo số liệu thống kê, các video được sáng tạo bởi chính người dùng mang lại hiệu quả chuyển đổi cao hơn 184% so với các video thông thường được phân phối bởi các nhãn hàng/ tổ chức. Từ đó, khái niệm influencers xuất hiện, đây là những “chuyên gia” trong một/ một vài lĩnh vực, có tầm ảnh hưởng đối với tập người dùng nhất định. Những nội dung được các influencers đưa ra có khả năng tạo nên xu thế trong thị trường mục tiêu của họ. 

Tính giải trí, phong cách nói chuyện và ứng xử, kiến thức chuyên môn là Top 3 lý do mà người dùng yêu thích influencers. Gen Z và Millennials là 2 thế hệ đặt “niềm tin” nhiều nhất vào nhóm này với 33% người được hỏi lựa chọn tin tưởng vào những đề xuất, gợi ý từ influencers ở mức độ cao nhất. 

Xu hướng 3: Thắt chặt chi tiêu và cao cấp hóa 

Năm 2023, kinh tế thị trường ảm đạm, người lao động ít nhiều cũng chịu ảnh hưởng. 44% người dùng có thái độ “lạc quan”, 21% “bi quan” và 35% “giữ nguyên” về tình hình tài chính trong vòng 1 năm sắp tới. Theo đó, có 65% người tiêu dùng Việt Nam lựa chọn “thắt chặt chi tiêu”.

Theo khảo sát của Cốc Cốc, Giải trí bên ngoài – Di chuyển/ Du lịch – Ăn ngoài là Top 3 nhu cầu sẽ được người Việt dự kiến chi ít hơn trong 12 tháng tới. 

Ngược lại, có tới 80% người dùng thuộc nhóm có tình hình tài chính “lạc quan” hay “giữ nguyên” cho biết họ sẵn sàng chi nhiều hơn cho những trải nghiệm sản phẩm và dịch vụ cao cấp. Người tiêu dùng càng “lạc quan” về tình hình tài chính thì họ càng ưu tiên trải nghiệm cao cấp ở mức độ cao hơn, đặc biệt là với nhóm nhu cầu về Giáo dục với 42% đáp viên lựa chọn. 

Xu hướng 4: Lành mạnh từ lối sống tới làm đẹp 

Người tiêu dùng ngày càng quan tâm nhiều hơn tới sức khỏe, có tới 76% cho biết họ sẵn sàng chia sẻ cách thức ăn uống lành mạnh với những người xung quanh. 

Về chế độ ăn uống: 

• 44% đáp viên cho biết họ quan tâm tới vấn đề tăng cường sức khỏe. Trong đó, eat clean là xu hướng nổi bật với hơn 1/2 số người được khảo sát lựa chọn. 
• 43% cho biết vấn đề bảo vệ môi trường cũng được đưa lên bàn cân so sánh lựa chọn tiêu dùng của họ.
• 30% chú trọng và đòi hỏi nhiều hơn về tính chất tốt và đủ cho sức khỏe của các loại thực phẩm đóng gói như mì, phở, bún, hủ tiếu, miến, cháo ăn liền...
• Gần 60% người tiêu dùng lựa chọn tự sơ chế nguyên liệu và chế biến đồ ăn để có thể chủ động về dinh dưỡng và an toàn vệ sinh. Đặc biệt, thói quen này diễn ra phổ biến hơn ở nữ giới.

Về chăm sóc sức khỏe và làm đẹp: 65% người tiêu dùng có thói quen lựa chọn và sử dụng các sản phẩm làm đẹp hữu cơ. Hơn một nửa số đáp viên cho biết họ ưu tiên lựa chọn các sản phẩm hữu cơ trong cả thành phần lẫn bao bì. 

Có thể thấy, những xu hướng tiêu dùng mới luôn xuất hiện và thay đổi không ngừng mỗi năm. Việc bám sát các nguồn dữ liệu nghiên cứu thị trường uy tín, với những phân tích cụ thể, sâu sát các biến động trong hành vi người tiêu dùng sẽ giúp doanh nghiệp thấu hiểu, tìm ra cách thức tiếp cận phù hợp, từ đó tăng tỷ lệ chinh phục khách hàng tiềm năng. 

Xem và tải báo cáo đầy đủ tại đây.