VinFuture 2022: 5 nhà khoa học quốc tế thắng giải Grand Prize trị giá 3 triệu USD

Giải thưởng trị giá 3 triệu USD của VinFuture năm nay được trao cho 5 nhà khoa học với các tầng phát minh kết nối công nghệ mạng toàn cầu, thay đổi phương thức giao tiếp, làm việc và đặt nền móng cho sự phát triển kinh tế, xã hội hiện đại.

Giải thưởng do Quỹ VinFuture khởi xướng từ năm 2020 và tổ chức hàng năm nhằm vinh danh các phát minh khoa học công nghệ, có tiềm năng tạo ra thay đổi ý nghĩa cho cuộc sống của con người. Sau 2 mùa giải đã có 16 nhà khoa học được tôn vinh.

Tròn 1 năm sau ngày phát động, Hội đồng Giải thưởng VinFuture đã hoàn tất thẩm định và thống nhất tôn vinh 4 công trình khoa học xuất sắc, mang lại tác động tích cực đến cuộc sống của hàng triệu người trên thế giới. VinFuture 2022 lấy chủ đề “Hồi sinh và Tái thiết”, với hệ thống giải thưởng bao gồm 01 Giải Chính – VinFuture Grand Prize và 03 Giải Đặc biệt dành cho các nhà khoa học nữ, các nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển và các nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới. Tổng giá trị của 04 giải thưởng năm nay lên đến 4,5 triệu USD.

Báo Tuổi Trẻ đưa tin lễ trao giải đã được tổ chức vào tối ngày 20/12/2022 vừa qua tại Nhà hát Lớn Hà Nội, với sự chứng kiến của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, đại diện một số bộ ngành, hai nhà sáng lập giải VinFuture – ông Phạm Nhật Vượng và phu nhân Phạm Thu Hương – cùng đông đảo nhà khoa học danh tiếng trên thế giới.

Ngoài ra, theo VnExpress, hai nhà khoa học đoạt giải Nobel Vật lý GS. Gérard Albert Mourou và GS. Sir Kostya S.Novoselov FRS, chủ nhân giải Millennium Technology Vật lý GS. Sir Richard Henry Friend, cùng nhiều tên tuổi có đóng góp lớn trong ngành cũng đã có mặt. Gần 600 khách mời là các nhà nghiên cứu, chuyên gia, chủ nhân giải thưởng và cộng đồng khoa học... tham dự lễ trao giải kéo dài hơn 2 tiếng tại Nhà hát Lớn.

Lễ trao giải được tổ chức theo nghi lễ trang trọng với sự chứng kiến của các lãnh đạo cấp cao, đại sứ toàn cầu và các nhà khoa học.
Nguồn: VinFuture Prize

Năm thứ hai tổ chức, VinFuture cho thấy “sức nóng” về số lượng và chất lượng, với 970 dự án đến từ 71 quốc gia trên 6 châu lục được đề cử, tăng gần gấp đôi so với con số 599 đề cử nhận được năm ngoái.

Phát biểu tại sự kiện, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá điểm khác biệt nổi bật của VinFututre năm nay nằm ở tính lan tỏa toàn cầu và truyền cảm hứng tới cộng đồng khoa học trên khắp thế giới. Ông dẫn chứng bằng sự gia tăng của tỷ lệ đối tác đề cử đến từ các nhà khoa học châu Á với 34,6%; tỷ lệ đến từ châu Phi lên đến 12,4%, tăng hơn 6 lần so với năm 2021. 

Ông khẳng định: “Giải thưởng mang tới niềm hy vọng về những công trình khoa học hữu ích với cuộc sống của hàng triệu người, hướng tới một thế giới phát triển công bằng hơn”.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại sự kiện.
Nguồn: VnExpress

Ngay sau phần tri ân thành viên Hội đồng Giải thưởng và hội đồng Sơ khảo, chủ nhân của các hạng mục giải thưởng lần lượt được tiết lộ. Trong đó, hạng mục quan trọng nhất của VinFuture – VinFuture Grand Prize – vinh danh phát minh kết nối công nghệ mạng toàn cầu, thay đổi phương thức giao tiếp, làm việc của con người trên thế giới và đặt nền móng cho sự phát triển kinh tế, xã hội hiện đại.

VinFuture Grand Prize xướng tên 5 nhà khoa học gồm GS. Sir Timothy John Berners-Lee, TS. Vinton Gray Cerf, TS. Emmanuel Desurvire, TS. Robert Elliot Kahn và GS. Sir David Neil Payne với các công trình “biến Internet và mạng lưới toàn cầu thành hiện thực”.

GS. Timothy John Berners-Lee (67 tuổi), nhà khoa học người Anh, đã phát minh ra mạng lưới toàn cầu World Wide Web. Ông đã viết trình duyệt web đầu tiên, dẫn dắt việc thiết kế và thiết lập ba tiêu chuẩn Internet quan trọng – HTML, HTTP và URL. Hai nhà khoa học người Mỹ, TS. Robert Elliot Kahn (84 tuổi) và TS. Vinton Gray Cerf (79 tuổi) được coi là “cha đẻ của Internet” khi dẫn đầu việc thiết kế và triển khai giao thức điều khiển truyền dẫn và giao thức Internet (TCP/IP) – cơ sở cho Internet hiện tại. Internet ngày nay, dựa vào giao tiếp cáp quang, được kích hoạt bởi công trình nghiên cứu Bộ khuếch đại sợi quang pha tạp Erbium của hai nhà khoa học GS. David Neil Payne (78 tuổi, người Anh) và TS. Emmanuel Desurvire (67 tuổi, Pháp).

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ trao Giải Chính của VinFuture 2022 cho các nhà khoa học.
Nguồn: VinFuture Prize

“Tôi rất vinh dự khi nhận giải thưởng. Đây là ghi nhận cho sự nỗ lực từ rất nhiều đồng nghiệp của chúng tôi. Sự ra đời của mạng Internet toàn cầu giúp con người vẫn có thể làm việc trong đại dịch COVID-19, điều này thể hiện thành công về giao thức an ninh không dây phần mềm, sự kết nối hàng triệu km đường dài cáp quang. Khi bạn ở nhà, bạn vẫn giao tiếp, làm việc bởi có bộ khuếch đại tín hiệu cáp quang do các đồng nghiệp của tôi thiết kế”, GS Sir David Neil Payne chia sẻ khi nhận giải.

TS. Emmanuel Desurvire khiêm tốn cho rằng bản thân chỉ là một trong những người làm laser và cáp laser trên toàn cầu. Bên cạnh đó, ông cũng nhấn mạnh rằng: “Nếu như không có óc tò mò thì không thể làm được gì trong khoa học. Đây cũng là cách để ta làm việc được ngay cả khi được khuyên không làm những điều tưởng như không hợp lý”.

Tại đêm trao giải, TS. Robert Kahn không thể dự vì lý do sức khoẻ.
Nguồn: Tuổi Trẻ

Bên cạnh Giải Chính, VinFuture còn công bố 03 Giải Đặc biệt, mỗi giải trị giá 500.000 USD.

Theo đó, Giải Đặc biệt dành cho nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển được trao cho GS. Thalappil Pradeep, Viện Công nghệ Ấn Độ Madras, Chennai, với hệ thống lọc nước chi phí thấp để loại bỏ Asen khỏi nước ngầm. GS Pradeep phát hiện ra các hạt nano kim loại có thể được sử dụng để phá vỡ các liên kết kết nối và vận chuyển asen trong nước ngầm. Công nghệ phá vỡ liên kết này làm sạch nước ngầm hiệu quả với chi phí thấp, hỗ trợ tích cực cho hàng triệu hộ gia đình đang bị ảnh hưởng.

GS Thalappil Pradeep, Viện Công nghệ Ấn Độ Madras, Chennai.
Nguồn: VnExpress

Giải Đặc biệt dành cho nhà khoa học nữ thuộc về GS. Pamela C. Ronald, Đại học California, Davis, Mỹ, cho nghiên cứu cơ bản của bà về các giống lúa có khả năng chịu ngập, và tạo ra các giống mới năng suất cao. Giống lúa do GS Ronald nghiên cứu đặc biệt phù hợp với điều kiện trồng trọt ở Lào, Bangladesh, Ấn Độ và có thể được áp dụng thêm trong hệ thống canh tác của một số quốc gia khác.

GS Pamela C. Ronald nhận Giải Đặc biệt cho nhà khoa học nữ.
Nguồn: VnExpress

Giải Đặc biệt dành cho nhà khoa học trong lĩnh vực mới được trao cho TS. Demis Hassabis (Anh) và TS. John Jumper (Mỹ), với công trình AlphaFold – một hệ thống trí tuệ nhân tạo dự đoán cấu trúc 3D của protein. Hai nhà khoa họccủa DeepMind đã phát triển AlphaFold 2, sử dụng phương pháp học sâu để dự đoán cấu trúc protein. Với AlphaFold, trí tuệ nhân tạo (AI) được chứng minh có thể dự đoán chính xác hình dạng của protein với độ chính xác ở mức nguyên tử. Nhóm đã sản xuất và cung cấp công khai cơ sở dữ liệu về cấu trúc của hơn 200 triệu protein, trao quyền cho hàng nghìn nhà khoa học giải quyết các vấn đề ảnh hưởng đến cộng đồng, quốc gia và thế giới.

Giải Đặc biệt dành cho nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới đã được trao cho TS. Demis Hassabis và TS. John Jumper.
Nguồn: VinFuture Prize

Chu kỳ thứ ba của giải thưởng hiện đã bắt đầu. Sau “Hồi sinh và Tái thiết”, VinFuture 2023 sẽ hướng tới vinh danh các phát minh, sáng kiến khoa học công nghệ giúp xây dựng một thế giới “Kiên cường và Bứt phá”. Giải thưởng VinFuture sẽ phát động kêu gọi đề cử chính thức từ 14h ngày 9/1/2023 đến 14h ngày 15/5/2023 theo giờ Việt Nam.

* Nguồn: Tổng hợp