Digital Transformation #25: CEO Chợ Tốt – Big Data vừa là cơ hội vừa là rủi ro

Gia nhập thị trường Việt Nam vào năm 2012, với xuất phát điểm là mô hình rao vặt, Chợ Tốt mở rộng sang mảng nhà đất, xe cộ và gần đây là việc làm phổ thông với Việc Làm Tốt, tất cả đều phát triển từ tập dữ liệu người sử dụng ban đầu.

Ở Việt Nam, Big Data là thuật ngữ đang được nhắc đến nhiều nhất trong dịch bệnh như đòn bẩy tạo lợi thế tăng trưởng cho doanh nghiệp. Nhưng trên thực tế, việc thu thập, phân tích và phân bổ nhân sự như thế nào để khai thác nguồn dữ liệu hiệu quả là điều không đơn giản.

Brands Vietnam đã có dịp trao đổi với ông Nguyễn Trọng Tấn, CEO Chợ Tốt, đơn vị có nhiều kinh nghiệm trong việc thu thập và phân tích dữ liệu người dùng về các vấn đề trên.

 

* Brands Vietnam: Là doanh nghiệp xây dựng trên nền tảng internet, ông có nghĩ đó là lợi thế cho công ty trong việc phát triển các mô hình kinh doanh mới dựa trên dữ liệu lớn?

Ông Nguyễn Trọng Tấn: Thật ra mà nói, đó là điểm mạnh đồng thời là điểm yếu đối với chúng tôi. Với hơn 10 triệu người dùng mỗi tháng, mỗi thay đổi dù nhỏ trên sản phẩm và dịch vụ Chợ Tốt đều có ảnh hưởng lớn đến trải nghiệm chung của người dùng cũng như kết quả kinh doanh của công ty. 

Chính vì vậy, việc đưa ra những thay đổi về mặt sản phẩm, dịch vụ ở Chợ Tốt không đến từ quyết định của một cá nhân, một đội nhóm dựa trên cảm tính, suy luận. Để liên tục cải tiến sản phẩm và các dịch vụ, đội ngũ Chợ Tốt đặt người dùng làm trung tâm và liên tục thực hiện hàng loạt thử nghiệm khác nhau với những nhóm người dùng khác nhau ở phạm vi nhỏ. 

Cách thức này đòi hỏi mỗi nhân viên cần có khả năng phân tích và sử dụng dữ liệu để hiểu rõ kết quả của những thử nghiệm, trước khi đưa ra những thay đổi trên diện rộng. Xác định dữ liệu là một trong các “vũ khí chiến lược” để phát triển công ty, phát triển sản phẩm lâu dài và bền vững, chính vì thế, Chợ Tốt đã thiết kế hệ thống dữ liệu mở ngay từ những ngày đầu. 

* Ông có thể chia sẻ cụ thể hơn thưa ông?

Bài toán vận dụng sức mạnh của dữ liệu số trong kinh doanh được Chợ Tốt tiếp cận trên 3 phương diện:

• Công nghệ về dữ liệu: Cơ sở hạ tầng kỹ thuật vững mạnh, cập nhật công nghệ mới nhất để đảm bảo dữ liệu lớn luôn được cập nhật tức thì và mỗi cá nhân dễ dàng xử lý một lượng dữ liệu lớn một cách chính xác, đơn giản và nhanh chóng. 
• Phát triển đội ngũ nhân viên thành thạo và yêu thích làm việc với dữ liệu: Việc chia sẻ công cụ, nền tảng về dữ liệu để phân tích hoặc xây dựng mô hình, minh hoạ dữ liệu… đã trở thành một hoạt động đào tạo hàng tháng ở công ty dưới nhiều hình thức khác nhau.
• Xây dựng văn hoá làm việc với 2 tư duy chủ đạo Data-driven và Data-informed áp dụng trong hoạch định chiến lược trong dài hạn và thực thi công việc mỗi ngày .

* Ông nhắc đến việc mọi nhân viên ở các phòng ban đều có khả năng truy vấn và sử dụng dữ liệu, vì sao Chợ Tốt lại phân bổ theo cách này thưa ông? Và phòng dữ liệu khi này chức năng sẽ là gì?

Việc xây dựng nguồn dữ liệu mở với cách phân quyền thích hợp giúp Chợ Tốt tạo được sự phân tán (Decentralize) khả năng truy vấn và sử dụng dữ liệu trong công ty. Ở Chợ Tốt, tất cả các thành viên đều được truy cập và sử dụng 100% các dữ liệu cần thiết cho công việc hàng ngày một cách tự động và nhanh chóng, không rơi vào tình thế bị động phụ thuộc vào phòng dữ liệu. 

Nhiệm vụ của phòng dữ liệu là tập trung vào việc xây dựng những giải pháp về khoa học dữ liệu giúp các phòng ban tăng khả năng khai thác, phân tích dữ liệu để giải quyết các bài toán kinh doanh.

Nguồn: Chợ Tốt

Đây cũng chính là bệ phóng cho sự phát triển của Chợ Tốt, bởi vì chúng tôi tin rằng:

Thứ nhất, mỗi bộ phận có những nghiệp vụ khác nhau. Nhờ việc chủ động trong khâu dữ liệu, họ có cách tiếp cận và đào sâu dữ liệu theo nhiều hướng khác nhau, kết hợp kiến thức chuyên môn và kỹ năng phân tích dữ liệu. Từ đó, mỗi bộ phận có thể nhanh chóng tìm ra giải pháp và sáng kiến riêng.

Thứ hai, với cùng một thông tin hay dữ liệu cụ thể, từng phòng ban, từng người sẽ có những nhìn nhận rất đa dạng và khác nhau. Sự đa dạng này đến từ các kiến thức chuyên ngành, các trải nghiệm cá nhân của từng người và sự hiểu biết sâu sắc về các chi tiết kỹ thuật hay của từng ngành nghề, sản phẩm. Sự giao thoa giữa các câu hỏi, cách đặt vấn đề này mang đến cái nhìn tổng quát và toàn vẹn hơn khi đưa ra những quyết định mang tính chiến lược.

Cuối cùng, nguồn dữ liệu mở không bị tập trung ở một bộ phận cũng giúp thúc đẩy sự trao quyền ở mọi phòng ban trong công ty. Sử dụng dữ liệu là công cụ để để đo lường, phân tích và tối ưu, mỗi cá nhân được trao quyền để có thể thực hiện nhiệm vụ của mình và họ có thể giải quyết được những bài toán tưởng chừng là không thể.

Đơn cử 1 ví dụ, quảng cáo truyền hình (TVC) được xem là phương thức quảng cáo truyền thống chi phí cao và rất khó đo lường tác động trực tiếp lên kết quả kinh doanh. Nhờ kết hợp kiến thức chuyên môn về truyền thông và hệ thống dữ liệu, đội ngũ marketing của Chợ Tốt đã xây dựng mô hình phân tích tỷ suất người xem TVC và kết quả truy cập trên Chợ Tốt tính trên đơn vị phút, từ đó tối ưu hoá thành công chi phí chạy quảng cáo TVC qua việc điều chỉnh lịch quảng cáo phát sóng, các kênh truyền hình và các thể loại chương trình phù hợp sau mỗi tuần.

So với chiến dịch chạy quảng cáo TVC đầu tiên, Chợ Tốt đã có nhiều chiến dịch TVC tiếp theo đạt kết quả ngày càng tốt hơn với chi phí chưa tới ½ chi phí ban đầu. Sự thành công này giúp Chợ Tốt tiếp cận đến hàng triệu người dân ở TP.HCM và các tỉnh khu vực Đông Nam Bộ, Tây Nam Bộ trong lĩnh vực bất động sản thông qua hình thức quảng cáo truyền hình với chi phí hiệu quả và đạt được thành công lớn trên phương diện kinh doanh. 

* Như vậy sự phát triển của các nhánh kinh doanh như Chợ Tốt Nhà, Chợ Tốt Xe và gần đây là Việc Làm Tốt cũng được triển khai dựa trên phân tích dữ liệu?

Nhờ vào cơ sở dữ liệu mở, các phòng ban trong Chợ Tốt tự do có được dữ liệu để phục vụ mục đích kinh doanh và giải quyết nhiều bài toán nan giải khác nhau của người dùng.

Đó là điều chúng tôi luôn tự hào. Cụ thể, nhờ vào cơ sở dữ liệu mở, các phòng ban trong Chợ Tốt tự do có được dữ liệu để phục vụ mục đích kinh doanh và giải quyết nhiều bài toán nan giải khác nhau của người dùng. 3 ngành hàng chuyên biệt là Chợ Tốt Xe, Chợ Tốt Nhà và Việc Làm Tốt đều có khả năng đào sâu và giải quyết vấn đề người dùng, cung cấp thông tin đủ và đúng để người dùng có thể tự ra quyết định.

Ngành hàng bất động sản (Chợ Tốt Nhà) và và ô tô (Chợ Tốt Xe) duy trì tốc độ tăng trưởng kép 2 con số qua các năm và trở thành lựa chọn hàng đầu của người Việt khi có nhu cầu tìm mua nhà đất và xe cộ dù rằng chúng tôi là người tham gia sau.

Chuyên mục Việc làm phổ thông trên Chợ Tốt có tốc độ tăng trưởng kép 40% và đạt được cột mốc kết nối 12 triệu việc làm năm 2021, tạo bệ phóng cho Chợ Tốt chính thức ra mắt Việc Làm Tốt, phát triển chuyên sâu trong lĩnh vực việc làm phổ thông, giải quyết bài toán cung cầu lao động cho nền kinh tế Việt Nam trong dài hạn.

* Ông có thể chia sẻ cụ thể hơn cách sử dụng dữ liệu để tạo lợi thế cạnh tranh cho các dịch vụ này?

Với Chợ Tốt Nhà, chúng tôi áp dụng Big Data (dữ liệu lớn) để thấu hiểu người dùng hơn trong quá trình mua bán, thuê và cho thuê, từ đó có thể phát triển những sản phẩm và dịch vụ phù hợp với nhu cầu tại thời điểm phù hợp, cung cấp trải nghiệm dễ dàng và hiệu quả. Cụ thể, Chợ Tốt Nhà phát triển các tính năng tối ưu trải nghiệm tìm kiếm và tham khảo, cung cấp những số liệu giá cả, các biến động theo thời gian thực (real-time) của bất động sản nhà đất và chung cư nhằm đáp ứng nhu cầu của người mua trong quá trình tìm hiểu, bằng dữ liệu thu thập từ hơn 500 ngàn tin đăng hằng tháng, áp dụng các mô hình định giá tự động và áp dụng sự thấu hiểu địa phương bởi đội ngũ chuyên gia. 

Ngoài ra, Chợ Tốt Nhà nỗ lực phát triển thêm những tính năng phù hợp với môi giới ở thị trường bất động sản, đồng thời tối ưu hoá công cụ tìm kiếm và đẩy mạnh phát triển tệp người dùng đa dạng, chất lượng giúp người bán bán được nhanh và hiệu quả hơn với ngân sách tiết kiệm nhất.

Nguồn: Chợ Tốt

Trong khi đó, Chợ Tốt Xe sử dụng dữ liệu lớn để thấu hiểu hành vi của người dùng trong quá trình mua và bán xe để phát triển những tính năng giúp giao dịch diễn ra nhanh và hiệu quả hơn, ví dụ: dựa vào dữ liệu lớn về dòng xe, giá xe để đưa ra gợi ý giá cả các mẫu xe, giúp người bán dễ dàng quyết định hơn trong quá trình đăng bán; dựa vào dữ liệu trong hành vi tìm kiếm của người dùng để đưa ra những gợi ý các dòng xe mẫu xe phù hợp với nhu cầu sử dụng và túi tiền của từng tập người mua, như xe gia đình 7 chỗ, xe chạy dịch vụ ít hao xăng... giúp người mua dễ dàng lựa chọn và quyết định. 

Chợ Tốt Xe cũng tận dụng dữ liệu lớn để đưa ra những báo cáo thị trường về xu hướng thịnh hành các mẫu xe, các dòng xe được tìm kiếm nhiều hoặc biến động giá cả của các dòng xe trên thị trường, từ đó đưa ra những dự đoán giúp người mua lập kế hoạch mua hay lên đời xe tốt hơn, các cửa hàng, salon có thông tin để mở rộng đầu tư hợp lý để tối ưu hoá lợi nhuận.

Đối với Việc Làm Tốt, chúng tôi tận dụng dữ liệu lớn để đơn giản hoá giao diện của nền tảng tìm kiếm giúp mọi thông tin về công việc và nhà tuyển dụng trực quan, dễ hiểu, hỗ trợ tối đa cho hoạt động tìm và ứng tuyển trực tuyến của người lao động phổ thông trên điện thoại với 24 nhóm ngành nghề lao động phổ thông giúp họ dễ dàng tìm việc. 

Trước khi chúng tôi đưa dịch vụ này chính thức hoạt động, thị trường thiếu hoàn toàn một nền tảng tuyển dụng bao gồm việc tìm việc làm, đăng hồ sơ trên mobile cho những người lao động phổ thông.

Ông Nguyễn Trọng Tấn tại buổi họp báo ra mắt Việc Làm Tốt
Nguồn: Techtimes

Việc Làm Tốt còn sử dụng dữ liệu lớn để đưa ra các báo cáo thị trường về mức lương, nhóm ngành nghề đang thừa/ thiếu ứng viên để giúp các doanh nghiệp có những giải pháp tuyển dụng hợp lý hiệu quả, giúp người lao động tập trung vào các nhóm ngành có nhu cầu cao để tăng khả năng nhận việc. 

Hiện chúng tôi đã có kế hoạch khai thác dữ liệu lớn để thấu hiểu nhu cầu tìm kiếm của cả 2 phía nhà tuyển dụng và người lao động để giúp gợi ý, kết nối 2 bên theo đúng điều kiện và mong muốn để giúp tiết kiệm thời gian sàng lọc hồ sơ của hoạt động tuyển dụng, hai phía cùng hài lòng với nhau sau khi nhận việc giúp giảm tỷ lệ nghỉ việc và giảm gánh nặng cho công tác tuyển dụng. 

* Nhưng dữ liệu lớn, đúng như cách định nghĩa là rất nhiều dữ liệu, làm sao doanh nghiệp có thể tránh việc đi lệch hướng trong quá trình thu thập và phân tích dữ liệu thưa ông?

Hơn 8 năm phát triển với 10 triệu người dùng hàng tháng ở mọi tỉnh thành, Chợ Tốt có nguồn dữ liệu lớn (Big Data), nhưng để làm chủ sức mạnh dữ liệu này và vận dụng nhuần nhuyễn trong việc hoạch định chiến lược cũng như đưa ra những quyết định hằng ngày, luôn cần đến sự kết hợp tư duy Data-driven và Data-informed.

Data-driven: Chúng tôi áp dụng Data-driven trong bài toán thiên về tối ưu hoá, dựa vào dữ liệu giúp chúng tôi có được quyết định nhanh chóng và tức thời để có thể nâng cao tỉ lệ chuyển đổi thành công. Đồng thời, Data-driven cũng giúp chúng tôi phát triển công nghệ liên quan đến công nghệ máy học để rút ngắn quy trình các bước trong công việc và tăng xác suất thành công. 

Big Data được xem là đại dương cho doanh nghiệp có thể vẫy vùng, kết hợp với sự thấu hiểu người dùng sẽ giúp doanh nghiệp xác định được dòng chảy, đưa con thuyền đi đúng hướng với tốc độ nhanh nhất.

Data-informed: Chúng tôi luôn coi trọng yếu tố liên quan đến con người như kinh nghiệm, chuyên môn, trải nghiệm thực tế. Nhờ đó, chúng tôi mở rộng hơn các vấn đề mình cần phải giải quyết cho tương lai thay vì chỉ xử lý hiện trạng dựa những con số hiện tại và quá khứ. Phân tích về dữ liệu hiện tại và quá khứ, chúng tôi nhìn thấy được hiện trạng, nhưng chưa thể đưa ra kết luận về nguyên nhân mà chỉ dừng ở những giả định. 

Chỉ khi phỏng vấn, trao đổi trực tiếp người dùng và đối chiếu thực tế dựa trên các kinh nghiệm, kiến thức đã có, chúng tôi mới có thể nhanh chóng xác nhận các giả định này đúng hay sai hoặc tiếp tục đào sâu.

Nói cách khác, Big Data trên hệ thống được xem là đại dương cho doanh nghiệp có thể vẫy vùng, kết hợp với sự thấu hiểu người dùng sẽ giúp doanh nghiệp xác định được dòng chảy để đưa con thuyền doanh nghiệp đi đúng hướng với tốc độ nhanh nhất, đồng thời “đi trước” để đón bắt được sự thay đổi trong nhu cầu về sản phẩm về trải nghiệm của người dùng. Theo cách này, chúng tôi sẽ đem lại những bước ngoặt thay đổi trong trải nghiệm của người dùng và từ đó giúp chúng tôi chiến thắng được thị phần lớn hơn trong các ngành hàng bất động sản, xe cộ. Chúng tôi kỳ vọng công thức này sẽ được lặp lại ở nhánh kinh doanh mới là việc làm phổ thông. 

* Xin cảm ơn ông.

Xem thêm bài viết cùng chuyên mục tại đây.

Công Sang / Brands Vietnam
* Nguồn: Brands Vietnam