Hậu COVID-19: Ăn tại nhà sẽ là xu hướng mới của người tiêu dùng Việt Nam

Hầu hết người tiêu dùng ở khắp 11 nước châu Á đều sẽ tái ưu tiên việc ăn uống tại nhà và Việt Nam cũng nằm trong top 3 thị trường theo xu hướng này, vì vậy nhà bán lẻ nên trữ hàng hiệu quả tại các cửa hàng để đáp ứng các mức nhu cầu mới nổi.

Hôm qua ngày 14/4, Nielsen – công ty nghiên cứu và đo lường thị trường toàn cầu vừa thực hiện khảo sát với người tiêu dùng châu Á để thấu hiểu hành vi của họ khi mua sắm ngành hàng FMCG và kết quả nghiên cứu đã cho thấy rằng có một sự thay đổi đáng kể từ tiêu dùng mua mang đi (on-the-go) đến tiêu dùng an toàn tại nhà (safe-in-home) vì ảnh hưởng của đại dịch COVID-19.

Đa số người tiêu dùng châu Á đều tái ưu tiên việc ăn tại nhà

Nghiên cứu “COVID-19 - Đâu là nơi người tiêu dùng hướng tới?” của Nielsen về thái độ của người tiêu dùng đối với sự bùng phát của vi rút Corona, sự thay đổi trong lối sống và chi tiêu cho các ngành hàng FMCG, chỉ ra rằng tại 11 thị trường châu Á, đa số người tiêu dùng đều sẽ tái ưu tiên việc ăn tại nhà. Xu hướng này dẫn đầu bởi Trung Quốc đại lục với 86% số người tiêu dùng nói rằng họ sẽ ăn tại nhà thường xuyên hơn trước khi đại dịch bùng nổ. Việt Nam cũng nằm trong top 3 các quốc gia theo xu hướng tương tự với 62% người tiêu dùng nói rằng họ cũng sẽ chọn ăn tại nhà, chỉ xếp sau Hồng Kông (77% người tiêu dùng).

“Trong một vài thị trường châu Á, doanh số bán các mặt hàng tiêu dùng nhanh tăng trung bình ít nhất 20-25% mỗi tuần kể từ khi dịch bắt đầu lan rộng vào cuối tháng 1 năm nay. Người tiêu dùng đã quay lại cùng một cửa hàng nhiều lần và chúng tôi đã nhận thấy hành vi này tại các thị trường trong hơn hai tháng và đến từ tâm lý lo sợ mua hàng của người tiêu dùng. Không còn nghi ngờ gì nữa, người tiêu dùng đã chuyển từ “tiêu dùng mua mang đi” sang “tiêu dùng an toàn tại nhà” nhiều hơn”, ông Vaughan Ryan, Tổng giám đốc, Nielsen Đông Nam Á chia sẻ.

Theo khảo sát mới nhất từ Nielsen Việt Nam về ảnh hưởng của COVID-19 đến hành vi của người tiêu dùng được thực hiện từ ngày 9 đến 15 tháng 3 năm 2020 thì hơn 50% người dân đã giảm tần suất ghé các cửa hàng hiện hữu trong khi đó 52% người được hỏi nói rằng họ gia tăng dự trữ hàng hóa tại nhà. Bên cạnh đó, 82% người tiêu dùng đã giảm tần suất các hoạt động ăn uống bên ngoài (tăng 57% so với mức giảm 25% khi được đo lường trong tháng 2). Với việc gia tăng dự trữ hàng hóa và ăn uống tại nhà do nhiều người phải ở nhà lâu hơn, người tiêu dùng đang gia tăng việc tiêu thụ các ngành hàng như Mì ăn liền, Sản phẩm chăm sóc nhà cửa, Thực phẩm bổ sung, Sản phẩm vệ sinh cá nhân, Thực phẩm thiết yếu, Rau quả tươi, Sữa và các chế phẩm từ sữa, và Thực phẩm đông lạnh.

Ở một số thị trường, người tiêu dùng vẫn có nhu cầu cao về thực phẩm mang đi

Ngoài ra, nghiên cứu này còn chỉ ra rằng người tiêu dùng có nhu cầu rất cao về sự tiện lợi cũng như sự an toàn vì họ bắt buộc phải suy nghĩ lại về những lựa chọn ăn uống mà không ảnh hưởng đến sức khỏe của họ. Hồng Kông đứng đầu danh sách với 46% số người tiêu dùng ưa thích những thực phẩm mang đi. Tương tự, người tiêu dùng Hàn Quốc và Thái Lan (đều là 42%) đều đang lựa chọn hình thức giao đồ ăn tại nhà nhiều hơn trước khi dịch bệnh xảy ra. Những thị trường này tiêu biểu cho lối sống tiêu dùng mua mang đi và coi trọng giá trị tiện lợi mà loại hình này mang lại cho họ. Riêng Việt Nam không theo xu hướng này với 25% số người được hỏi nói rằng họ sẽ duy trì tần suất đặt thức ăn mang về như trước đây.

“Sự chuyển hướng từ thói quen ăn uống bên ngoài sang thói quen đặt giao thức ăn đến nhà, mua mang đi hay nấu ăn tại nhà trong dịch COVID bị ảnh hưởng cục bộ không chỉ bởi thói quen tiêu dùng truyền thống mà còn do các biện pháp cách ly hoặc đóng cửa”, Ryan nhận xét.

Nhà bán lẻ nên trữ hàng hiệu quả tại các cửa hàng để đáp ứng các mức nhu cầu mới nổi

Những tác động này sẽ có ảnh hưởng rõ rệt đối với các nhà hàng và doanh nghiệp ăn uống bên ngoài, thế nhưng kết quả nghiên cứu cũng sẽ ảnh hưởng đến cách các nhà bán lẻ trữ hàng tại các cửa hàng để đáp ứng các mức nhu cầu mới nổi này.

“Với xu hướng gia tăng tiêu dùng trong các nhóm thực phẩm thiết yếu, chăm sóc và vệ sinh cá nhân, điều quan trọng là các sản phẩm này phải luôn trong tình trạng sẵn có đối với người tiêu dùng khi họ mua sắm. Những thách thức về việc đưa sản phẩm ra thị trường như hết hàng sẽ có nghĩa là khách hàng sẽ chọn một sản phẩm thay thế hoặc đơn giản là không mua gì. Đây sẽ là tổn thất đối với cả nhà bán lẻ và nhà sản xuất, đồng thời gây nên sự thất vọng đối với người mua hàng”, bà Louise Hawley, Tổng Giám đốc Nielsen Việt Nam cho biết.

Xu hướng này thể hiện một cơ hội rất lớn cho những nhà bán lẻ và nhà sản xuất. “Sự chuyển biến về thói quen ăn uống tại nhà sẽ kéo dài cho đến hậu đại dịch. Ngay cả sau khi đại dịch COVID-19 đi qua, lối sống ăn uống khỏe mạnh sẽ trở nên quan trọng với người tiêu dùng hơn so với trước đây, với sự kỳ vọng về một bữa tối tại nhà được tái thiết lập.

Xu hướng này tạo nên một cơ hội đầy tiềm năng cho nhà sản xuất, nhà bán lẻ, nhà hàng và các công ty giao thực phẩm để suy nghĩ lại về các dịch vụ sức khỏe, đảm bảo rằng các sản phẩm của họ đáp ứng được sự hài lòng về nhu cầu ngày càng tăng đối với sức khỏe và sự thuận tiện – nhưng vẫn có chất lượng cao và đạt chuẩn vệ sinh cho những khách hàng sẵn sàng trả nhiều hơn cho chúng. Đối với những nhà bán lẻ, khai thác sâu các kênh trực tuyến, suy nghĩ lại về việc giao hàng, phát triển hơn các dịch vụ O2O (offline-to-online) và thúc đẩy tích hợp đa kênh sẽ là cách mà người tiêu dùng mua sắm trong tương lai”, Bà Louise bổ sung.

Trong vài năm gần đây, kênh cửa hàng tiện lợi chứng kiến sự tăng trưởng nhiều nhất, tuy nhiên thách thức đối với nhà bán lẻ tiện lợi là sự gần gũi với khách hàng ngày càng quan trọng trong khi khách hàng thì đang trong xu hướng ở nhà nhiều hơn, nhiều cửa hàng tiện lợi không thể cung cấp đầy đủ các sản phẩm mà người tiêu dùng tìm kiếm để dự trữ hoặc nấu ăn tại nhà. Điều này tạo ra một cơ hội lớn cho các cửa hàng tiện lợi mở rộng danh mục sản phẩm liên quan đến thực phẩm thiết yếu, chứ không dừng lại ở sản phẩm “ăn uống tại nhà” hoặc “mua mang đi” như trước đây.

Trong khi hành vi của người tiêu dùng ở các thị trường trong giai đoạn trước mắt đã thay đổi rõ ràng, câu hỏi tiếp theo mà chúng ta đặt ra là “Liệu khi nào mọi thứ sẽ trở lại bình thường?” và câu trả lời có thể là không bao giờ.

Nghiên cứu “COVID-19 - Đâu là nơi người tiêu dùng hướng tới?” của Nielsen vào tháng ba năm 2020 được thực hiện từ 6/3 đến 17/3, gồm Trung Quốc đại lục, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Philippines, Malaysia, Singapore, Indonesia, Việt Nam, Đài Loan và Hồng Kông. Với những sự thay đổi xảy ra trong những tuần qua, thật sự cần thiết để lưu ý rằng ảnh hưởng của COVID-19 đến người tiêu dùng từng thị trường khác nhau là khác nhau. Nghiên cứu này đưa ra những sự thấu hiểu về tâm lý người tiêu dùng từ một khảo sát toàn cầu trên 74 thị trường và phản ánh hành vi cũng như phản ứng của người tiêu dùng trước đại dịch COVID-19.