Nếu Facebook không miễn phí
Tính đến thời điểm này, dịch vụ Internet có nhiều người dùng nhất chắc chắn là Facebook. Nếu xét nó như một quốc gia thì đó chính là “quốc gia” đông “dân cư” nhất thế giới, Facebook đã vượt mặt Trung Quốc. Nhưng chuyện gì sẽ xảy ra nếu một mai Facebook thu phí người dùng?
Kho báu của Facebook
Nếu đối với Apple, kho báu là những sản phẩm như iOS, iPhone, iPad hay Macbook thì đâu là sản phẩm của Facebook? Đó chính là người dùng. Mạng xã hội là nơi để người dùng và người dùng chia sẻ với nhau vì vậy người dùng là hạt nhân trung tâm.
Người dùng không trực tiếp tạo ra doanh thu cho ông vua mạng xã hội này nhưng không có họ thì Facebook sẽ không có tiền. Tiền của Facebook đến từ quảng cáo của các doanh nghiệp, các thương hiệu. Nơi mà các thương hiệu biết rằng đến đó đổ tiền ra sẽ tiếp cận được ai, có hành vi, độ tuổi hay giới tính như thế nào. Điều mà dường như chưa có nền tảng nào cung ứng được nguồn dữ liệu khách hàng dồi dào như vậy.
Nguồn thu
WhatsApp – một sản phẩm được mua lại bởi Facebook với giá không tưởng, 19 tỉ USD – từng nói rằng sẽ thu phí người dùng 2 USD/người dùng/năm. Nhưng trên thực tế thì họ không làm được đó khi mà có quá nhiều lựa chọn cho người dùng như Viber, WeChat. Thậm chí tại Việt Nam, người dùng chỉ thích dùng Viber và Zalo. Mới đây, nhà mạng Viettel cho ra ứng dụng Mocha cũng sẽ là một ẩn số đáng gờm khi họ có sẵn dữ liệu của 40 triệu thuê bao di động mà trong đó họ biết rõ số điện thoại để gửi SMS quảng cáo về Mocha nếu muốn, nhà mạng này cũng thừa biết ai đã xài 3G ai chưa xài. Với những người đã xài thì gửi link tải Mocha. Ai chưa xài thì miễn cước 3G để họ bị quyến rũ đến với ứng dụng này. Như vậy, không có lý do gì để phải trả tiền cho một ứng dụng chat như WhatsApp.
Chung quy lại, dịch vụ trên Internet thì gần như nói không với chuyện thu phí người dùng. Trừ những dịch vụ liên quan bản quyền như xem phim, nghe nhạc.
Từng có một khảo sát rằng, bạn có đồng ý trả tiền để tiếp tục được dùng Facebook. Có đến 40% trả lời có vì họ thấy được mức độ quan trọng của việc giao lưu, kết nối qua mạng xã hội này. Nhưng nếu điều đó xảy ra, không phải Facebook sẽ thu được hay giữ lại được 40% người dùng đâu mà cái mà họ còn sẽ là con số 0. Vì 60% biến mất đồng nghĩa với việc 40% đồng ý trả tiền kia cũng mất đi lượng đáng kể những bạn bè, những mối quan hệ và dần dần tất cả sẽ rời bỏ Facebook.
Giả sử 100% cùng trả tiền cho Facebook, mỗi năm mạng xã hội nay thu được hơn 1 tỉ USD. Con số này là quá nhỏ vì số liệu năm 2014 cho thấy doanh thu của ông vua này lên đến hơn 12 ngàn tỉ USD (nguồn Wikipedia). Không có lý do gì để họ tự giết chết con gà đẻ trứng vàng của mình chỉ vì 1 tỉ USD.
Tuy nhiên, Facebook cũng có những quyết định đi ngược mong muốn của người dùng. Một trong số đó là bắt hiển thị tên thật. Không ít người dùng đã “biểu tình” bằng cách không đổi tự nickname sang tên thật và thời gian đó traffic của Facebook giảm đáng kể, kéo theo giá cổ phiếu cũng suy giảm nhẹ. Vì nhiều người cho rằng, nickname quan trọng và dễ nhận diện hơn tên thật. Đơn cử, các fan hâm mộ dễ dàng tìm ra trang cá nhân của Chi Pu hơn là Nguyễn Thuỳ Chi, hay mấy ai biết được giọng ca Pitbull có tên thật là Armando Cristian Pérez?
Vì sao Facebook muốn làm điều này? Thứ nhất, chỉ những người đã từng biết nhau mới biết nickname của nhau, như vậy họ chắc chắn có cách tìm thấy nhau trên Facebook. Còn lại đa số là khi gặp nhau ngoài đời thật thì họ lại biết tên của nhau nhưng không biết người đó lấy nickname là gì trên Facebook. Quyết định này giúp gia tăng kết nối giữa các người dùng trên mạng xã hội này. Thứ hai, Facebook còn đang làm nhiều cách để ngăn chặn việc mọi người unfriend (huỷ kết bạn với nhau) như gây khó khăn trong thao tác unfriend. Rất nhiều người thỉnh thoảng rảnh rỗi lại “dọn nhà” bằng cách vào danh sách bạn bè để xem có ai không quen biết hay không cần thiết nữa thì unfriend. Chúng ta phải thao tác nhiều bước, hơi loằng ngoằng để có thể unfriend theo kiểu đi lần lượt trong danh sách bạn. Chưa kể Facebook còn mở một API* để một số ứng dụng cho người dùng biết ai đã unfriend mình. Hẳn là bạn sẽ ngại nếu “chia tay” ai đó trên mạng xã hội mà họ biết mình đã làm điều đó.
Liệu rằng một ngày nào đó Facebook có bắt mọi người phải để avatar là hình thật của mình luôn hay không? Người dùng sẽ lại ngoan ngoãn nghe theo hay “biểu tình”? Khi ngày càng ghiện, ghiện vì mối quan hệ, ghiện vì bao nhiêu công việc trên đó, “biểu tình” dường như không thể!
*API tạm hiểu là một thuật toán, mà ở ngữ cảnh này Facebook công khai để các nhà phát triển được sử dụng một số dữ liệu cho phép để phát triển ứng dụng.