Cửa hàng tiện lợi thay đổi hành vi người tiêu dùng tại Việt Nam như thế nào?

Số lượng các cửa hàng tiện lợi tại Việt Nam đã tăng gấp bốn lần trong sáu năm qua kể từ năm 2012.

Theo công ty phân tích dữ liệu toàn cầu Nielsen, với số lượng các cửa hàng thương mại đô thị hiện đại tại Việt Nam tăng 10,7% so với cùng kỳ năm ngoái, so với mức giảm 2,6% đối với các cửa hàng truyền thống. Tính đến cuối tháng 3.2018, thành phố Hồ Chí Minh có hơn 1.800 cửa hàng tiện lợi và siêu thị quy mô nhỏ, tăng 5,1% so với năm ngoái.

Hệ thống chuỗi cửa hàng tiện lợi tại Việt Nam. Nguồn: Brands Vietnam.

Chuỗi cửa hàng tiện lợi và siêu thị mini ở Việt Nam. Nguồn: Forbes Vietnam - Tháng 4.2017.

Gia tăng thị phần chuỗi cửa hàng tiện ích

Số liệu khảo sát mới đây của Công ty Nghiên cứu thị trường Kantar Worldpanel Việt Nam cho thấy tại khu vực thành thị, cửa hàng đường phố, bao gồm tạp hóa nhỏ (quy mô dưới 50m² và người bán ở luôn tại đây) và tạp hóa vừa (trên 100m²) hoạt động rất tốt, hoàn toàn không bị ảnh hưởng bởi kênh mua sắm hiện đại. Trong khi đó, mô hình chợ truyền thống bị ảnh hưởng nhiều nhất, giảm từ 14% xuống 10%; mô hình đại siêu thị, siêu thị tăng thêm 3% trong 10 năm, lên mức 12,8%. Mặc dù phát triển rầm rộ một số năm trở lại đây, song kênh bán hàng trực tuyến cũng mới chỉ chiếm 0,4% giá trị.

Hình ảnh một cửa hàng tạp hóa tại Việt Nam. Nguồn: daidoanket.vn.

Từ kết quả khảo sát này, dự đoán mô hình cửa hàng tiện lợi, siêu thị mini nằm xen trong các khu dân cư sẽ “lên ngôi” vì người tiêu dùng Việt Nam ngày càng hướng tới sự thuận tiện nhiều hơn khi mua sắm. Điều này lý giải vì sao cửa hàng tiện lợi đang nở rộ tại TP Hồ Chí Minh và Hà Nội. Từ các chuỗi hoạt động theo mô hình 24 giờ của các thương hiệu quốc tế như Shop&Go, Circle K, B’s mart, FamilyMart, MiniStop… đến mô hình cửa hàng tiện lợi của các thương hiệu trong nước như Co.op Food, Satra Foods, Vinmart+… Mỗi chuỗi kinh doanh đều đã phát triển tới con số hàng trăm cửa hàng và vẫn đang tiếp tục được mở rộng.

Từng bước chiếm dần lợi thế

Yêu cầu đối với các cửa hàng tiện lợi là đưa được tất cả những gì người tiêu dùng cần cho cuộc sống cá nhân vào trong một mặt bằng nhỏ, từ đồ ăn, thức uống đến cây kim, sợi chỉ; từ bàn chải, kem đánh răng đến văn phòng phẩm, thẻ nhớ điện thoại…, và chúng phải được sắp xếp một cách ngăn nắp, có trật tự. Thậm chí khách hàng còn có thể trả một số loại hóa đơn điện, nước, điện thoại; đặt vé, rút tiền… Bên cạnh đó, hầu hết các cửa hàng tiện ích còn khai thác mảng thức ăn nhanh và dành ra một phần diện tích cửa hàng để phục vụ thực phẩm tại chỗ. Điều này đang là một lợi thế khi nhiều bạn trẻ thấy được sự đa dạng về hàng hóa, dịch vụ, sự tiện lợi, nhanh chóng thay vì mất khá nhiều thời gian xếp hàng thanh toán tại các siêu thị. Trong khi các cửa hàng tạp hóa chỉ đơn thuần mua, bán hàng hóa thì các cửa hàng tiện ích còn là thưởng thức ẩm thực, có thể ngồi hàng giờ với máy tính kết nối wifi,…

Ngoài ra, hệ thống cửa hàng tiện lợi, siêu thị mini được đánh giá rất nhanh nhạy, luôn biết cách thay đổi để phù hợp với người tiêu dùng; lấy được nguồn hàng có giá tốt (nhờ doanh số tốt) nên giá bán rất cạnh tranh; quan hệ với người mua rất tốt, từ tư vấn bán hàng đến phục vụ nhanh chóng. Tuy nhiên, một trong những lý do ít người biết đến đó là loại hình cửa hàng tiện lợi chỉ thành công khi có mạng lưới rộng khắp. Do đó, việc nở rộ chuỗi cửa hàng chắc chắn sẽ còn tiếp diễn trong thời gian tới.

Hãng tư vấn A.T. Kearney (Mỹ) mới đây cũng đã công bố kết quả khảo sát cho thấy mô hình cửa hàng tiện lợi và siêu thị nhỏ (minimart) là phân khúc đang phát triển nhanh nhất của thị trường bán lẻ Việt Nam. Năm nay, Việt Nam đã tăng 5 bậc, lên vị trí thứ 6 thị trường bán lẻ hấp dẫn toàn cầu. Với sức hấp dẫn này, cuộc đua cửa hàng tiện ích, siêu thị mini không chỉ có các tên tuổi nước ngoài đã có nhiều năm kinh nghiệm mà còn thu hút không ít DN trong nước tham gia như Co.opFood, Co.op Smile, SatraFoods, Vinmart+, Hapro, Vissan… Ngay cả DN bán lẻ chuyên về ngành hàng công nghệ như Công ty CP Thế giới Di động cũng nhảy vào thị trường này với các cửa hàng Bách Hóa Xanh.

Mô hình cửa hàng tiện lợi và siêu thị nhỏ (minimart) là phân khúc đang phát triển nhanh nhất của thị trường bán lẻ Việt Nam.

Ở chiều ngược lại, các cửa hàng tạp hóa nhỏ lẻ mặc dù vẫn còn chỗ đứng do thói quen mua sắm của một bộ phận người dân nhưng được dự báo sẽ sụt giảm trước xu hướng bán hàng mới trong những năm tới.

Theo đánh giá của CBRE (Commercial Real Estate Service) Việt Nam, thị trường Việt Nam sẽ nổ ra sự cạnh tranh từ các cửa hàng tiện lợi trong nước và quốc tế vì tay chơi nào cũng muốn chiếm thêm thị phần thông qua việc mở rất nhiều cửa hàng tiện lợi khắp cả nước.

Đơn vị tư vấn khảo sát này cho biết, Vinmart, một thương hiệu cửa hàng tiện lợi lớn trong nước đang có kế hoạch mở thêm 3.000 cửa hàng khắp Việt Nam trong những năm tới. Gần đây, GS25, một chuỗi cửa hàng tiện lợi của Hàn Quốc đã vào thị trường Việt Nam và đang muốn mở hơn 2.500 cửa hàng khắp cả nước trong 10 năm tới. “Đây là tín hiệu cho thấy sức nóng của thị trường này trong năm 2018 và những năm kế tiếp”, CBRE đánh giá.

Còn nghiên cứu của công ty tư vấn quản trị toàn cầu A.T. Kearney cho hay, Việt Nam được đánh giá là quốc gia có độ tuổi dân số rất thích hợp cho các chuỗi cửa hàng tiện lợi, với 57% người dân dưới 35 tuổi. Do vậy, thời gian tới sẽ còn nhiều nhà bán lẻ ngoại tấn công thị trường Việt.

Theo số liệu mới được tổ chức International Grocery Research Organization (IGD) công bố, Việt Nam được dự báo là thị trường cửa hàng tiện lợi phát triển nhanh nhất ở châu Á vào năm 2021 với tốc độ tăng trưởng 37,4%, theo IGD, tiếp theo là Philippines và Indonesia.

*Nguồn tham khảo:

• https://e.vnexpress.net/news/business/convenience-stores-in-vietnam-quadruple-in-six-years-report-3748365.html
• https://saigoneer.com/vietnam-news/13341-in-6-years,-vietnam-s-population-of-convenience-stores-has-quadrupled-report
• https://tapchibanle.org/2017/07/cua-hang-tien-loi-xu-the-moi-trong-thuong-mai-tieu-dung
• https://www.brandsvietnam.com/15164-Cua-hang-tien-loi-dang-phu-khap-Tp-Ho-Chi-Minh