Ý tưởng - hai chữ "nỗi niềm" của dân sự kiện Việt Nam
Xin trích lời của một cố đạo diễn tài năng trong ngành sự kiện, nghệ thuật Việt Nam - Huỳnh Phúc Điền "Để có ý tưởng không khó, quan trọng là phải có tiền". Đó cũng là tâm sự nặng lòng của những người làm ý tưởng, các chuyên gia tổ chức sự kiện, họ thường xuyên phải suy nghĩ, phải tim tòi để tạo ra ý tưởng thoả mãn yêu cầu của khách hàng, nhưng thường thì concept của họ hoặc không được chấp nhận hoặc không được thực hiện vì khách hàng... không có tiền.
Được một khách hàng gọi đến đặt hàng làm một job event, trong lòng khấp khởi chuyến này có hợp đồng, có doanh thu, được thể hiện, được... đủ thứ. Gặp khách hàng bắt đầu bắt đầu hơi căng thẳng: Khách hàng khó tính, khách hàng yêu cầu sáng tạo cao... nhưng vui vì: Cảm nhận về khách hàng tiềm năng, được thể hiện khả năng sáng tạo, vì khách hàng nói "tiền không quan trọng, miễn là ý tưởng hay". Thực tế thì sau nhiều thời gian họp team lên xuống, nhiều ý tưởng hoành tráng đưa ra cho khách hàng nhưng kết quả lại bằng không, hết lần này đến lần khác, hết job này đên job khác kết quả và qui trình đều tương tự. Vấn đề ở đây là: Do chúng ta không biết sáng tạo hay do khách hàng không có tiền để thực hiện sáng tạo?
Điểm lại những sự kiện được xem là đỉnh cao của nghệ thuật tổ chức: Lễ khai mạc Olympic Bắc Kinh 2008, khánh thành khách sạn nổi Dubai, hay vừa rồi là lễ khai mạc Olympic 2012 tai London, trước tiên phải khẳng định một điều rằng đây là một sự kiện tốn tiền, nhân sự, trang thiết bị...dưới bàn tay nhào nặn của những đạo diễn nổi tiếng, những chuyên gia tổ chức sự kiện chuyên nghiệp, đã tạo nên những khoảnh khắc đắt giá cả nghĩa đen và nghĩa bóng. Và để có một ý tưởng đã khó, công nghệ để thực hiện nó còn khó hơn nhưng quan trọng nhất là chi phí cho việc thực hiện ý tưởng này. Ở nước ngoài nếu cần một ý tưởng lớn (big idea) khách hàng hay nhà tổ chức không ngần ngại chi những khoản tiên khổng lồ để mời các nhà biên kịch suất xắc, những đạo diễn tài ba từng nổi danh qua những phim bom tấn, và cũng không chần chừ quyết định áp dụng những những công nghệ tiên tiến để sản xuất chương trình... tất cả họ tạo thành một ekip ăn ý, xuyên suốt và cũng ngốn rất nhiều tiền.
Còn ở Việt Nam, hãy khoan nói về những sự kiện được coi là lớn: Khai mạc seagames 23, Canavan Hạ Long, Festival, gần đây nhất là lễ khai mạc và bế mạc chương trình 1000 năm Thăng Long, chúng ta cùng nói về cái được gọi là ý tưởng trong các sự kiện doanh nghiệp (chủ đầu tư là các doanh nghiệp tư nhân hay nhà nước)... Đó là những lễ khởi công, lễ ra mắt sản phẩm mới, hội nghị khách hàng, hội nghị gia đình... mà liên tục chúng ta bắt gặp những yêu cầu "phải sáng tạo và... sáng tạo". Cách đây 1 năm tôi có đến gặp một khách hàng V - là một tập đoàn bất động sản khá lớn, và nhận brief về một lễ mở bán khu resort tại Đà Nẵng. Giám Đốc công ty V xuất hiện rất bệ vệ, trong một văn phòng rất đẹp ở khu vực ngoại thành Hà Nội. Ông yêu cầu: Riêng MC và ca sĩ sẽ ký hợp đồng riêng với một công ty chuyên về nhân sự, yêu cầu có sự tham gia của Đàm Vĩnh Hưng, Hồ Ngọc Hà... Với Agency làm event, phải lên một ý tưởng hoành tráng, độc đáo có một không hai, sự kiện phải diễn ra ở Khách sạn 5 sao nhằm thể hiện được đẳng cấp, chất chơi của ông. Tất cả các thông tin đó sau này tôi hiểu nó chỉ là "bánh vẽ". Lúc đó, với sự khẳng định của một vị giám đốc đích thân ngồi họp, chúng tôi ra về trong lòng phơi phới, bắt tay vào họp hàng tiếng, khảo sát, lên Idea Brief với hi vọng là chuyến này... có tiền. Kết quả thì..., khi trình bày Concept của dự án, cả chủ đầu tư vỗ tay hưởng ứng nhưng khi trình bày dự toán thì cả khán phòng lặng thinh, trái ngược hoàn toàn với thái độ "hung hăng" lúc đầu, Ông giám đốc mặt nguội đi và nói cái này để anh xem xét (bằng kinh nghiệm và linh tính của mình, tôi hiểu rằng chắc chắn anh ấy sẽ xem rất lâu đấy), vỡ mộng!
Nghề của agency là sáng tạo và sáng tạo không ngừng, nhưng đừng bao giờ nghĩ sáng tạo là tạo ra một thứ gì đó mới, với quảng cáo chỉ cần sắp xếp lại những cái cũ theo cách mới là sẽ có những ý tưởng hay
Một điều thấy buồn hơn cho Agency trong nước, họ sáng tạo không? họ có chứ, họ năng động không? họ có, và họ chuyên nghiệp không? họ không! Tất cả các agency tổ chức sự kiện hoặc làm quảng cáo ở Việt Nam đến 80% thành lập do tận dụng một mối quan hệ "ông to bà lớn" nào đó, hoặc công ty thành viên nào đó thường xuyên có nhu cầu làm quảng cáo... bỏ qua luôn các đối tượng này vì cái họ có duy nhất là mối quan hệ - không muốn học và cũng không học nổi. Vậy các agency còn lại hoạt động theo năng lực, theo hướng chuyên nghiệp, với sức trẻ, đam mê sự sáng tạo thì lại không có thương hiệu... và vì không có thương hiệu nên họ không có quyền đàm phán với client trước khi có ý tưởng, họ bị xem nhẹ thậm chí là bị coi thường mỗi lần đàm phán về chuyện mua bán ý tưởng. Nếu các Agency lớn như Densu, Satchi Satchi họ yêu cầu khách hàng phải trả cho họ một bản Brief mà họ thực hiện dù khách hàng có sử dụng hay không là 2.000 USD thì ở Việt Nam ngay cả khi thực hiện event rồi phí ý tưởng cũng bị khách hàng cười mỉa mai và gạch đi.
Tủi hổ cho những người làm ý tưởng trong những Agency tổ chức sự kiện tại Việt Nam, tủi luôn cho cả những ông khách ngày ngày ngồi vẽ "bánh vẽ", với năng lực hạn chế họ tận dụng những kế hoạch của các Agency thành của mình để có cái báo cáo, bợ đỡ cho mình, cho sếp trong những buổi họp về marketing, kinh doanh và truyền thông của công ty. Tủi thêm cho những ông sếp lớn bất lực ngồi nhìn ý tưởng hoàn hảo theo ý mình nhưng không thực hiện được vì... không có tiền, nghĩa là họ không hiểu gì về quảng cáo.
Bài viết này hi vọng nhận được sự đồng cảm cho những thân phận làm dâu trăm họ, xu hướng quảng cáo và tổ chức sự kiện ở Việt Nam đang hướng dần tới sự chuyên nghiệp, chuyên nghiệp không chỉ là năng lực của agency nó cũng sẽ chuyên nghiệp trong nhận thức về mối quan hệ, qui trình làm việc giữa Agency với Client. Sự sáng tạo là vô hạn, các Client nên hiểu túi tiền của mình trước, rồi hãy mơ mộng về một điều kỳ diêụ. Trình bày cởi mở với agency, không giấu nghèo giấu dốt để được hiểu được tư vấn một cách tối ưu, đó là một khách hàng khôn ngoan, đàng hoàng. Còn các agency, nghề của chúng ta là sáng tạo và sáng tạo không ngừng, nhưng đừng bao giờ nghĩ sáng tạo là tạo ra một thứ gì đó mới, với quảng cáo chỉ cần sắp xếp lại những cái cũ theo cách mới là chúng ta sẽ có những ý tưởng hay rồi và nhớ thêm một điều cuối cùng là: Đừng bao giờ sáng tạo nửa vời nhé!