Vụ Uber: Có như thương lái Trung Quốc mua banh lông?
Nhiều người dân ở Việt Nam trước giờ vẫn ưa chạy theo cái lợi trước mắt và khó nhìn thấy cái hại về lâu dài. Trong những năm qua các vụ thương lái Trung Quốc lũng đoạn thị trường Việt Nam ở một lĩnh vực nào đó xảy ra liên tục.
Anh em với Việt Nam còn làm vậy, huống chi bọn tư bản giãy chết còn mưu sâu kế thâm hơn đến mức nào? Nhân tiện rảnh rỗi chờ đến tối đi đá banh, mình làm tiếp một bài về Uber vậy ^^!
Sản phẩm tuyệt vời
Giá rẻ hơn taxi 20%, xe sạch, không bảng hiệu taxi, không cần trả tiền mặt, lâu lâu còn trúng xe "xịn" như Mercedes, BMW... rất oai với bạn bè. Cái lợi cho người dùng không gì phải bàn cãi. Ai cũng ước mong toàn bộ taxi đều được như vậy.
Ảnh: Reuters
PR đẳng cấp
Những ai theo dõi tin tức công nghệ thế giới đều biết đây là chiến lược của Uber mỗi khi vào quốc gia mới: giá thật rẻ, dịch vụ thật tốt, nhưng không tuân theo luật có sẵn vì luật thường không chạy theo kịp công nghệ và thời đại. Chính phủ sẽ siết chặt hoặc cấm hẳn, như ở Berlin, Kuala Lumpur, Bangkok, Manila. Khi chính quyền sở tại ban hành lệnh cấm, tất cả các báo sẽ đăng tải và Uber được quảng bá miễn phí trên toàn bộ phương tiện truyền thông chính thống, vì tất cả những gì người dùng quan tâm là tốt và rẻ, chứ không phải có đúng luật hay không. Ngay sau khi đăng tin cấm, lượt người đi xe Uber ở Berlin tăng gấp 3, ở KL tăng gấp 5, còn ở Tp. HCM chắc tăng sẽ không kém.
Đúng theo "bài" này, ngay sau khi chính phủ ra thông báo cấm, Uber sẽ phát động phong trào ủng hộ cho chính mình, như trang Facebook ủng hộ Uber tại Kuala Lumpur, và gần đây là hashtag #toichonubervn. Tâm lý ức chế bởi các luật lệ ở đâu cũng có mà ở Việt Nam thì lại nhiều anh hùng bàn phím nhất nhì thế giới và khách hàng đã sử dụng Uber sẽ luôn là người ủng hộ nhiệt tình.
Tóm lại các bước: giá rẻ, sản phẩm tốt, trái luật, PR miễn phí, kêu gọi ủng hộ, tiếp tục phát triển mạnh mẽ. Chúng ta đều đang là thành phần đóng góp nhiệt tình vào chiến lược truyền thông này của "Uber". Tôi, khi viết các bài này, và các bạn khi đọc những bài này, đều như vậy!
Ảnh: Internet
Và sau đó thường Uber không sợ, vì tài xế sẵn sàng làm liều khi có lời, và rất khó bắt phạt xe vì cơ quan chức năng có nhìn cũng không biết xe nào là Uber. Ở một số nước tuy ra lệnh cấm nhưng không đủ người đi bắt và phạt, hơn nữa Uber cũng sẵn sàng chơi đẹp "bao" luôn tiền phạt cho chủ xe. Tương tự ở Việt Nam, dự đoán rằng lực lượng chức năng cũng không đủ người theo phạt và cuối cùng sẽ bỏ cuộc hoặc sẽ đầu voi đuôi chuột ^^!
Vì sao giá rẻ?
Một chiếc Innova giá thuê từ công ty xe khoảng 30 triệu/tháng, doanh thu mỗi xe mỗi ngày khoảng một triệu đồng, vậy một tháng cũng thu lại 30 triệu. Chưa tính tiền xăng, tài xế, bảo trì, bảo hiểm... một tháng trung bình Uber lỗ 10 triệu cho 1 chiếc Innova. Chưa kể lâu lâu gặp Mercedes E-class hay BMW series 5, một tháng chi phí thuê khoảng 60 triệu hoặc hơn.
Trung bình lỗ 10 triệu/chiếc xe mà Uber có khoảng 200 chiếc, vậy chỉ ở Tp. HCM mỗi tháng Uber lỗ 2 tỷ. Chưa kể chi phí marketing, và "tín dụng" thưởng khi giới thiệu bạn bè, chưa kể tiền lương nhân viên...
Xe taxi khi mua được đặt hàng với số lượng lớn cả ngàn chiếc và được tùy chỉnh riêng theo yêu cầu hãng taxi nên giá rẻ hơn nhiều so với xe nhà. Vậy sao xe nhà chạy cho Uber có thể lời hơn? Câu trả lời là không, vì Uber vẫn đang bù lỗ. Với ý tưởng từ Mỹ, là nơi mà xe hơi rất rẻ, thì có thể tận dụng thời gian nhàn rỗi để chạy làm taxi, còn ở Việt Nam nơi giá xe hơi đắt gấp ba lần giá gốc, liệu Việt Nam có thật sự là nơi mô hình này hoạt động hiệu quả?
Người dân càn quét banh lông để bán cho thương lái Trung Quốc - Ảnh: Zing
Một câu chuyện ẩn dụ được chia sẻ nhiều trên mạng: cô gái cầm rìu bị thiêu vì dám làm hiệu quả hơn, nhưng nếu Uber đang lỗ thì có thật sự là hiệu quả hơn, đây có thật sự là cây rìu chặt gỗ tốt? Hay đây là câu chuyện của thương lái Trung Quốc mua banh lông ở Phú Quốc với giá cao: toàn bộ các tàu đánh cá chuyển sang đánh bắt banh lông, cào xới biển, làm hư hại môi trường và cuối cùng lỗ nặng vì đã lỡ đầu tư và cuối cùng thương lái biến mất không bán được? Không ai trả lời được câu hỏi này cho đến khi Uber bắt đầu có lãi, lúc đó ta sẽ biết giá thật. Chỉ sợ khi đó các nhà xe đã lỡ ham lời nên đầu tư lớn nhiều xe và ngậm ngùi chịu ép giá.
Tăng giá khi đã độc quyền?
Mô hình kinh doanh chính của Uber là "surge pricing": tăng giá khi thiếu xe. Sau khi hoạt động một thời gian dài với giá rẻ, người tiêu dùng đã "nghiện" và các hãng taxi đã giãy chết, đây chính là lúc Uber độc quyền hoàn toàn về giá. Vì không là taxi nên Uber có quyền tăng giảm giá bất cứ lúc nào tùy thích, các cơ quan quản lý cũng không thể nào giám sát được. Những giờ cao điểm thiếu xe, việc tăng giá gấp đôi là bình thường, đơn cử như gần đây sau lễ hội Halloween giá Uber bên Mỹ đã tăng gấp 7-8 lần so với bình thường. Lúc này người dùng không còn lựa chọn nào khác (sau khi taxi đã chết sạch). Ngay cả ở Việt Nam chúng ta, gần đây Uber cũng đã có dấu hiệu tăng giá, nhưng vẫn còn thấp hơn taxi nên người dùng vẫn còn chấp nhận được.
Taxi mà chết, giá của Uber sẽ tăng và người dùng sẽ tự nhận hậu quả từ sự lựa chọn của mình - Ảnh: Internet
Có trốn thuế? Có vi phạm pháp luật?
Uber bảo rằng các công ty kinh doanh vận tải ở Việt Nam (nhà xe) đã đóng thuế. nhưng các nhà xe chỉ lấy 80%, còn 20% doanh thu của Uber thì Uber có đóng không hay tiền chạy về trụ sở chính ở Mỹ? Các vấn đề về nghĩa vụ đối với tài xế là người lao động của Uber và/hoặc của nhà xe có được thực hiện đầy đủ không khi không ai có thể xác minh được chính xác có bao nhiêu xe, bao nhiêu tài xế tham gia vào mạng lưới của Uber?
Uber: người tốt hay người xấu?
Với người tiêu dùng từ trước đến nay Uber luôn được xem là người tốt: an toàn, tin cậy, nhanh, hiện đại, rẻ. Nhưng các vụ lùm xùm gần đây đã bắt đầu làm lung lay lòng tin: Emil Michael, phó chủ tịch cấp cao của Uber đã tuyên bố sẽ dành ra một triệu USD để điều tra nhân thân và bới dấu vết của những nhà báo dám nói xấu Uber. Giám đốc Uber New York Josh Mohrer thì tự ý theo dõi các chuyến đi của nhà báo mà không được phép.
Tin đồn về ứng dụng trên Android của Uber thu thập dữ liệu cá nhân không cần thiết, tuy Uber phủ nhận và sau đó xóa ngay các hàm "kỳ lạ" nhưng đã kịp làm người dùng lo lắng về sự riêng tư cá nhân của mình. Uber cũng luôn chơi xấu các đối thủ như đặt xe của Lyft và hủy liên tục, và "phá đám" quá trình gọi vốn của đối thủ của mình. Những sự vụ này cho thấy Uber khao khát chiến thắng và sẵn sàng làm mọi cách để đạt được điều đó.
Bạn trẻ hacker hay nghịch Nguyễn Hồng Phúc chia sẻ tìm hiểu về các hàm đáng nghi của Uber trên Facebook cá nhân của mình.
Taxi phải thay đổi
Sự kiện Uber cho thấy rõ ràng taxi phải thay đổi, không thể chấp nhận mãi những chiếc xe hôi, xấu xí, tài xế cộc cằn, làm mất đồ, cướp của. Taxi phải hòa nhập với xu thế, phải cho khách đặt qua "áp", phải cho tính tiền bằng thẻ, và nếu được, có xe Mercedes hay BMW làm taxi càng tốt, không có biển taxi càng hay. Thay vì cấm tiệt thì hãy quản lý theo thời đại, cho người dùng thêm lựa chọn một loại taxi VIP hoạt động đúng pháp luật và đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng.