Tỷ giá tiền đồng nhìn từ chiếc bánh kẹp Big Mac
Sau khi hãng đồ ăn nhanh lớn nhất thế giới McDonald’s mở cửa hiệu đầu tiên ở Tp.HCM, Việt Nam được tạp chí Economist bổ sung vào chỉ số Big Mac Index. Đây là một chỉ số sử dụng giá bánh kẹp Big Mac của McDonald’s ở từng quốc gia để so sánh tỷ giá của các đồng tiền.
Theo dữ liệu mà Economist đưa ra, giá của mỗi chiếc Big Mac ở Việt Nam hiện nay là 60.000 đồng, tương đương khoảng 2,84 USD theo như tỷ giá được sử dụng để quy đổi là 21.090 VND/USD. Trong khi đó, giá Big Mac ở Mỹ là 4,62 USD.
Trong trường hợp này, nếu lấy đồng USD là đồng tiền cơ sở để phục vụ cho việc so sánh, thì tiền đồng của Việt Nam đang bị định giá thấp hơn giá trị thực 38,5% so với đồng USD. Để Big Mac ở Việt Nam có mức giá bằng với giá ở Mỹ, thì tỷ giá giữa tiền đồng và USD phải ở mức 12.975 VND/USD. Đây cũng là mức tỷ giá mà Big Mac Index cho là “phù hợp”.
Việt Nam trên bản đồ Big Mac Index - Ảnh chụp màn hình.
Chỉ số Big Mac Index được tạp chí Economist công bố lần đầu vào năm 1986 như một cách để xác định xem liệu các đồng tiền đã được định giá “chính xác” hay chưa dựa trên phương pháp đồng giá sức mua (PPP).
Tuy nhiên, Economist cũng nhấn mạnh rằng, cách tính này không được coi là phản ánh chuẩn xác những gì có trên thực tế, mà chỉ nhằm mục đích giúp lý thuyết về tỷ giá trở nên dễ hiểu hơn.
Theo ví dụ mà Economist đưa ra, giá Big Mac tại Mỹ vào tháng 1/2014 là 4,62 USD, còn ở Trung Quốc chỉ là 2,74 USD dựa trên tỷ giá hối đoái giữa đồng Nhân dân tệ và USD cùng thời điểm. Từ đó, Big Mac Index cho thấy, đồng Nhân dân tệ đang bị định giá thấp hơn giá trị thực 41%.
Mặc dù mục đích của Economist khi tạo ra Big Mac Index rất nhẹ nhàng, chỉ số này đã trở thành một tiêu chuẩn toàn cầu, được sử dụng trong nhiều cuốn sách giáo khoa và chủ đề của ít nhất 20 nghiên cứu học thuật.
Để Big Mac ở Việt Nam có mức giá bằng với giá ở Mỹ, thì tỷ giá giữa tiền đồng và USD phải ở mức 12.975 VND/USD.
Ngoài đồng USD, còn có 4 đồng tiền khác là Euro, Yên Nhật, Bảng Anh và Nhân dân tệ được sử dụng để làm đồng tiền cơ sở cho Big Mac Index.
Nếu dùng đồng Nhân dân tệ làm đồng tiền cơ sở, thì mức giá Big Mac ở Việt Nam hiện nay là 60.000 đồng/chiếc tương đương 17,22 Nhân dân tệ với tỷ giá 3.485 đồng/Nhân dân tệ, so với mức 16,6 Nhân dân tệ ở Trung Quốc. Big Mac Index cho thấy, tiền đồng của Việt Nam đang được định giá cao hơn giá trị thực 3,7% so với đồng Nhân dân tệ của Trung Quốc, và mức tỷ giá “chuẩn” phải là 3.614 đồng/Nhân dân tệ.
Còn nếu sử dụng đồng Euro là đồng tiền cơ sở cho Big Mac Index, giá loại bánh kẹp này ở Việt Nam hiện tương đương 2,1 Euro, so với mức 3,6 Euro ở khu vực Eurozone. Chỉ số cho thấy, tiền đồng đang được định giá thấp hơn giá trị thực 42,7% ở mức 28.608 đồng/Euro, và tỷ giá phải là 16.403 đồng/Euro mới “hợp lý”.