10 năm Facebook: Từ phòng kí túc đến mạng xã hội số một hành tinh
Mới đây, nhân kỉ niệm lần sinh nhật thứ 10 của Facebook, mạng xã hội này đã đem đến cho mỗi người dùng một video mang tính cá nhân có tên gọi Look Back được xây dựng dựa trên chính nội dung bạn từng đăng tải. Chia sẻ với báo giới nhân kỉ niệm 10 năm Facebook, Mark Zuckerberg cho hay: “Đó là một hành trình không thể tin nổi và tôi rất hạnh phúc khi được là một phần của nó. Thật tuyệt vời khi được nhìn cách mà mọi người sử dụng Facebook để tạo dựng một cộng đồng thực và giúp đỡ nhau theo rất nhiều cách. Trong 10 năm tiếp theo, chúng tôi có cơ hội và trách nhiệm để kết nối tất cả mọi người đồng thời tiếp tục phục vụ cộng đồng theo cách tốt nhất chúng tôi có thể”.
Giờ thì hãy cùng nhìn lại những thay đổi đáng chú ý của Facebook trong suốt 10 năm qua, để xem hành trình của ông lớn này trên con đường chinh phục ngôi vị mạng xã hội số một đầy hoa hồng nhưng cũng không ít chông gai.
Facebook chính thức đi vào hoạt động ngày 4 tháng 2 năm 2004 trong căn phòng kí túc của Mark Zuckerberg tại Đại học Harvard và lúc bấy giờ nó có tên gọi “The Facebook”. 10 năm sau, mạng xã hội này đang có trong tay 1,23 tỉ người dùng sử dụng hàng tháng. Mẩu quảng cáo đầu tiên trên Facebook bắt đầu xuất hiện cũng trong năm 2004. Mỗi tấm hình quảng cáo được bán với giá từ 10 USD đến 40 USD, theo người phụ trách doanh số quảng cáo đầu tiên của Facebook, Kevin Colleran.
Trong năm 2004 và 2005, trang cá nhân chứa thông tin người dùng được coi là thành phần quan trọng nhất của mạng xã hội này đồng thời tính năng Nhóm (Group) cũng là một điểm người dùng yêu thích ở Facebook sơ khai. Lúc đó, News Feed thậm chí chưa xuất hiện.
Cũng trong năm 2005, Facebook trải qua những thay đổi đầu tiên đáng chú ý về mặt giao diện. Theo đó, trang cá nhân của người dùng trông gọn mắt và súc tích hơn đáng kể.
News Feed và Mini-Feed trên Facebook chính thức chào đời ngày 5 tháng 9 năm 2006. Đây là một thay đổi lớn gây ra nhiều tranh cãi đối với một mạng xã hội lúc bấy giờ gần như chỉ tập trung vào cung cấp thông tin cá nhân đơn thuần. Phần Mini-Feed xuất hiện trên trang cá nhân của mỗi người lúc đó hiển thị các nội dung người dùng cập nhật hoặc các hoạt động người đó thực hiện trên phạm vi Facebook.
Bình luận về News Feed và Mini-Feed, Facebook cho hay: “Hai tính năng này không chỉ là thứ chưa từng xuất hiện trước đây trên Facebook mà chúng còn không giống với bất kì thứ gì trên Internet.”.
Cuối tháng đó, Facebook mở cửa rộng rãi với đối tượng người dùng từ 13 tuổi trở lên đồng thời có một địa chỉ email hợp lệ.
Năm 2007, Facebook tiếp tục đẩy mạnh quá trình đơn giản hóa trang cá nhân người dùng. Như có thể thấy phần định hướng cho các tính năng cốt lõi của Facebook được đặt lên đầu trang. Góc màn hình trên bên phải là các thiết lập và cột bên tay trái giúp người dùng truy xuất nhanh các mục như Ảnh, Ghi chép, Nhóm... Cùng giao diện mới, tính năng “Inbox” cũng được giới thiệu để thay thế hai tính năng trước đó là “My Messages” và “My Shares”.
Trong năm 2007, News Feed cũng nhận được một số thay đổi nhỏ với mục đích định hướng rõ ràng hơn cho người dùng về thành phần quan trọng này. Cuối năm, tính năng video trên Facebook được hé lộ. Được biết, vào tháng 7 năm 2007, Facebook đã đón nhận lượt người dùng hoạt động thứ 30 triệu.
Cán cột mốc 100 triệu người dùng, Facebook đồng thời giới thiệu tính năng Facebook Chat và ứng dụng Facebook cho iPhone vào năm 2008.
Tháng 7 năm 2008, Facebook bắt đầu khuyến khích các thành viên tham gia thử nghiệm một giao diện mới mà hãng gọi là “new Facebook” với sự xuất hiện của các tab cùng một tính năng mới có tên “Wall”. Tương tự Mini-Feed, tường (wall) của mỗi người dùng hiển thị bất kì cập nhật nào liên quan đến họ.
Facebook còn cho phép người dùng tạo ra các News Feed tùy chỉnh của riêng mình bao gồm những người bạn muốn nhận cập nhật theo một cách tập trung hơn.
Một trong những quyết định gây ra khá nhiều tranh cãi khác cũng được Facebook thực hiện vào 16 tháng 3 năm 2009. Cụ thể, từ thời điểm này, Facebook chính thức cho phép người dùng đăng nội dung có thể được nhìn thấy bởi cả những người không nằm trong danh sách bạn bè của họ bằng cách tùy chọn chế độ riêng tư “Everyone”. 6 tháng sau đó, Facebook vượt qua mốc 300 triệu người dùng.
Tháng 5 năm 2009, Facebook “bắt chước” một trong những điểm thú vị nhất của Twitter khi tung ra dòng tin tức có khả năng tự động cập nhật.
Năm 2010 cũng chứng kiến một phiên bản giao diện trang cá nhân mới của Facebook với phương châm tiếp tục tập trung vào sự đơn giản. Thực đơn thông báo, tương tự như những gì vẫn xuất hiện trên phiên bản Facebook hiện nay, lần đầu tiên xuất hiện ở góc trên bên cạnh logo Facebook vào tháng 2 cùng năm. Trước khi tháng 7 năm 2010 kết thúc, Facebook đã có trong năm nửa tỉ người dùng.
Ở phiên bản Facebook năm 2010, mạng xã hội này mang đến cho người dùng hai sự lựa chọn khi tương tác với News Feed: Top News (ưu tiên hiển thị các bài đăng có lượng tương tác cao) và Most Recent (hiển thị bài đăng theo trình tự thời gian). Tuy nhiên nếu bạn không đăng nhập vào Facebook trong một thời gian tương đối dài, khi đăng nhập lại News Feed sẽ tự động chuyển về chế độ Top News.
Cùng thay đổi trên, Facebook cũng giới thiệu tính năng Questions ở phần cập nhật trạng thái. Đến nay, tính năng đặt câu hỏi cùng phương án trả lời cho trang cá nhân đã biến mất, bạn chỉ có thể thực hiện điều tương tự trong các Group.
Thay thế cho Wall, Facebook Timeline xuất hiện chính thức vào năm 2011 cùng những thay đổi lớn tiếp theo về mặt giao diện của trang cá nhân. Lúc này, trang cá nhân được mô phỏng theo một trình tự thời gian ảo giúp người dùng dễ dàng tìm kiếm các bài đăng trước đó của mình hơn. Đây cũng là thời điểm Facebook áp dụng giao diện hai cột cho các cập nhật của trang cá nhân. Mặc dù không nhận được nhiều ý kiến tích cực từ cộng đồng, nhưng Facebook vẫn tiến hành cập nhật rộng rãi giao diện nêu trên.
Năm 2011 đánh dấu sự xuất hiện của thanh Ticker cùng News Feed được thiết kế lại. Trong đó, Ticker là thanh được bố trí bên cạnh News Feed để hiển thị các cập nhật hoạt động của bạn bè. Sự xuất hiện của Ticker mặc dù bị cho là làm giảm nghiêm trọng tính riêng tư trong trải nghiệm Facebook thì đây vẫn được xem là một nỗ lực của Facebook trong việc mang đến cho người dùng một tính năng được cập nhật theo thời gian thực.
Facebook thực hiện khá nhiều thay đổi với Timeline trong năm 2012 để giao diện của nó đồng bộ hơn với trang cá nhân người dùng. Vào tháng 10 cùng năm, mạng xã hội này đạt đến cột mốc lịch sử 1 tỉ người dùng.
Trong khi đó News Feed gần như không đón nhận bất kì sự thay đổi nào trong năm 2012. Theo ghi nhận, trong khoảng thời gian này, có một thời gian thanh Ticker gây tranh cãi đã biến mất nhưng nó đã quay lại sau đó.
Vào tháng 3 năm 2013, có vẻ như Facebook đã bắt đầu lắng nghe ý kiến người dùng về giao diện Timeline 2 cột để quay trở lại với thiết kế một cột như ban đầu. Đây cũng là thời điểm trang cá nhân xuất hiện rất nhiều bảng thông tin về âm nhạc, sách, thể thao... để người dùng có thể dễ dàng chia sẻ sở thích cá nhân.
Vào tháng 3 năm 2013, có vẻ như Facebook đã bắt đầu lắng nghe ý kiến người dùng về giao diện Timeline 2 cột để quay trở lại với thiết kế một cột như ban đầu. Đây cũng là thời điểm trang cá nhân xuất hiện rất nhiều bảng thông tin về âm nhạc, sách, thể thao... để người dùng có thể dễ dàng chia sẻ sở thích cá nhân.
Bên cạnh những thay đổi và thành tựu lớn trên nền Web, cũng không thể không nhắc tới những gì Facebook đạt được trên nền di động. Tháng 7 năm 2008, Facebook ra mắt ứng dụng di động đầu tiên của mình cho chiếc iPhone. Tuy nhiên, trước đó, vào tháng 4 năm 2006, Facebook có giới thiệu giao diện “Facebook cho di động”
Để mang đến cho người dùng trải nghiệm di động được đánh giá là khá nhanh, trơn tru và hoàn thiện hiện nay, ứng dụng Facebook đã trải qua rất nhiều thay đổi để cải thiện. Tính đến cuối năm 2013, mạng xã hội này có đến 945 triệu người dùng hàng tháng qua di động.
Paper, bước tiến mới nhất của Facebook trên nền tảng di động mới đây đã chính thức được đưa lên kho ứng dụng App Store Hoa Kỳ. Theo đó, bên cạnh việc mang đến cho người dùng trải nghiệm đọc tin mới, Paper còn được đánh giá rất cao về mặt giao diện người dùng. Qua trải nghiệm ban đầu, nhiều người còn cho hay Paper có rất nhiều khả năng sẽ thay thế hoàn toàn ứng dụng Facebook trong tương lai.