Một doanh nghiệp “đổi đời” từ nhà sản xuất thực phẩm già nua thành “ông lớn” lĩnh vực công nghệ
Nhà sản xuất thực phẩm 112 năm tuổi Ajinomoto vốn nổi tiếng nhất với sản phẩm gia vị bột ngọt bất ngờ nổi lên nhờ đại dịch COVID-19.
Nguyên nhân là công ty Nhật bất ngờ hưởng lợi với tư cách là nhà cung cấp phim công nghệ cao cho ngành công nghiệp chip máy tính vốn đang bùng nổ mạnh mẽ. Cũng nhờ vậy mà Ajinomoto vừa báo cáo lợi nhuận hoạt động cao kỷ lục trong quý trước.
Theo Nikkei Asian Review, Ajinomoto là minh hoạ điển hình cho khả năng hồi sinh của các doanh nghiệp Nhật, giống như việc Fujifilm chuyển mình từ một nhà sản xuất phim ảnh thành một đế chế dược phẩm. Hay như Olympus đã tự biến mình từ một nhà sản xuất máy ảnh đang gặp khó khăn trở thành nhà sản xuất ống nội soi hàng đầu.
Ajinomoto liệu có thể tiến xa và nhanh như thế nào trong một lĩnh vực khác hoàn toàn so với xuất phát điểm từ ngành công nghiệp thực phẩm là điều mà nhiều nhà phân tích đang trông đợi.
Người đứng đầu bộ phận sản phẩm hoá chất của công ty, ông Shigeo Nakamura cho biết: “ABF có bên trong hầu hết các máy tính để bàn và máy tính xách tay mà mọi người sử dụng. ABF là một hỗn hợp mỏng được sử dụng để gắn bộ vi xử lý vào một lớp cơ sở được gọi là chất nền, kết nối chip với bộ mạch chủ và bảo vệ thiết bị khỏi bị hư hại”.
ABF được dát mỏng lên một chất nền, sau đó được mạ đồng, cho phép chế tạo các mạch
Nguồn: Ajinomoto
Chất nền ABF được sử dụng rộng rãi trong các chip điện toán công suất cao được tìm thấy trong vệ tinh, trạm phát 5G và xe ô tô tự lái. Dịch COVID-19 đã làm tăng nhu cầu nâng cấp cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, khiến tình trạng thiếu chip trên toàn cầu ngày càng trầm trọng. Doanh số bán hàng của Ajinomoto thậm chí có thể cao hơn nếu khách hàng của họ mở rộng quy mô nhanh hơn để đáp ứng nhu cầu.
Các nhà đầu tư cũng tỏ ra khá lạc quan về tình hình kinh doanh của Ajinomoto, đẩy mức giá cổ phiếu của công ty lên mức cao nhất trong vòng 5 năm.
Hiện, mảng kinh doanh bao gồm điện tử và chăm sóc sức khoẻ chiếm 23% tổng lợi nhuận hoạt động của công ty trong năm tài chính kết thúc vào tháng 3/2021.
Chuyên gia phân tích Makoto Morita tại Daiwa Securities cho biết: “Mọi công ty đều cần phải xem xét lại danh mục đầu tư kinh doanh của mình thường xuyên. Đây càng là việc nên làm đối với các nhà sản xuất thực phẩm Nhật Bản, vốn đang phải đối mặt với tình trạng dân số ngày càng giảm tại thị trường nội địa”.
Theo ông Makoto Morita, các nhà sản xuất thực phẩm, sản phẩm tiêu dùng toàn cầu như Nestle, Danone và Unilever thực hiện nhiều thương vụ mua lại và bán ra hơn các công ty cùng ngành ở Nhật Bản. “Ajinomoto có thể làm được nhiều hơn thế”.
Mọi người vẫn có vẻ ngạc nhiên khi biết về hoạt động kinh doanh bán dẫn của Ajinomoto. Trong hơn một thế kỷ, Ajinomoto đã sản xuất thực phẩm bao gồm gia vị, nước súp, súp khô và thực phẩm đông lạnh.
Ngày nay, công ty sử dụng các nguyên liệu tự nhiên như mía và sắn để làm gia vị. Nhưng trong lịch sử, Ajinomoto cũng từng tạo ra các sản phẩm thông qua chất hoá học tổng hợp để có thể sản xuất hàng loạt chính xác hơn và nhiều nhân viên đã tham gia vào nghiên cứu hoá học.
Khi Ajinomoto ngừng sản xuất những sản phẩm dựa trên chất hoá học vào năm 1973, các nhà nghiên cứu đã quyết định làm một điều gì đó mới mẻ.
Rõ ràng, một công ty thực phẩm có thể sản xuất vật liệu bán dẫn và thuyết phục các nhà sản xuất chip sử dụng nó. Vật liệu như vậy cần phải đáp ứng nhiều yêu cầu, chẳng hạn như độ bám dính tốt và khả năng chịu nhiệt cũng như không dẫn điện. Nó cũng phải rẻ và dễ xử lý. Các sản phẩm hoá học đáp ứng các yêu cầu này đã được tìm thấy trong quá trình nghiên cứu về protein và axit amin – các thành phần làm gia vị chính. Tuy nhiên, rất ít người mong đợi Ajinomoto sẽ tạo ra vật liệu bán dẫn.
Khi ABF ra mắt thị trường vào năm 1999 và có được những khách hàng đầu tiên, sản phẩm này bắt đầu phát triển nhanh chóng. Doanh số bán hàng đã giảm từ năm 2008 đến năm 2016 một phần do ABF không được sử dụng trong chip cho điện thoại thông minh, thiết bị thống trị của thời đại
Tuy nhiên, đại dịch đã làm tăng nhu cầu với PC khi việc học và làm việc từ xa trở nên phổ biến trên toàn thế giới. Nhu cầu về ABF tiếp tục được thúc đẩy bởi sự gấp rút xây dựng các trung tâm dữ liệu cho điện toán đám mây và các trạm phát cho mạng 5G.
Unimicron, một nhà sản xuất bảng mạch in của Đài Loan, một trong những khách hàng lớn của Ajinomoto, đang chi tới 2,56 tỉ USD để mở rộng năng lực sản xuất chất nền ABF trong 3 năm đến năm 2023. Nguồn cung dự kiến đã được đặt hết cho đến năm 2025.
Chủ tịch Unimicron Michael Shen nói rằng: “Do tình hình hiện tại với chất nền ABF, chúng tôi tiếp tục tăng vốn đầu tư hàng năm. Hiện khách hàng đều muốn có ABF”.
Nhờ những khách hàng như Unimicron, Ajinomoto dự kiến số lượng xuất xưởng của ABF sẽ tăng hơn gấp đôi trong 5 năm đến năm 2024.
Doanh số bán hàng theo phân khúc của Ajinomoto
Nguồn: Ajinomoto
Cổ phiếu của Ajinomoto đã tăng 80% trong vòng 2,5 năm. Các nhà đầu tư đã tập trung vào triển vọng cho phân khúc phi thực phẩm, hay các mảng khác chủ yếu trong lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ bao gồm chất lỏng được sử dụng trong thuốc nhỏ giọt tĩnh mạch, vật liệu để nuôi cấy tế bào và sản xuất thuốc theo hợp đồng, cũng như ABF.
Ajinomoto từ lâu đã nuôi tham vọng sánh ngang với những “gã khổng lồ” thực phẩm toàn cầu như Nestle. Công ty đã thực hiện một loạt thương vụ mua lại ở Thổ Nhĩ Kỳ từ năm 2013 đến năm 2017.
Tại Mỹ, Ajinomoto mua nhà sản xuất thực phẩm đông lạnh Windsor Quality Holdings với giá khoảng 800 triệu USD vào năm 2014. Tại Nam Phi, hãng mua lại nhà sản xuất thực phẩm Promasidor với giá 532 triệu USD vào năm 2016. Tại Nhật Bản, họ đã sở hữu toàn bộ công ty liên doanh nước ngoài sản xuất đồ uống Ajinomoto General Foods với giá khoảng 245 triệu USD vào năm 2015.
Nhưng nhiều thương vụ mua lại ở nước ngoài không thành công, buộc công ty phải xoá sổ phần lớn các công ty này vào năm 2019. Kết quả là niềm tin của nhà đầu tư giảm mạnh.
Trong thị trường nước giải khát, cà phê bột của họ phải đối mặt với thách thức từ Nestle. Trong lĩnh vực thực phẩm đông lạnh, Ajinomoto vẫn chưa đuổi kịp đơn vị dẫn đầu trong nước là Nichirei. Trong khi đó ở mảng thực phẩm khô, các nhà đầu tư đang tìm kiếm các sản phẩm mới ngoài súp thương hiệu Knorr.
Philippines, Thái Lan, Việt Nam và Brazil đã trở thành những thị trường nước ngoài quan trọng của Ajinomoto. Nhưng tại những thị trường này, công ty cũng phải đối mặt với sự cạnh tranh từ các nhà sản xuất thực phẩm địa phương khiến tỉ suất lợi nhuận giảm trong thập niên qua.
Nhà phân tích Morita của Daiwa cho biết: “Ajinomoto cần đưa ra một mô hình tăng trưởng cho hoạt động kinh doanh thực phẩm của mình, đặc biệt là ở thị trường nước ngoài. Chiến dịch này trước tiên phải thành công ở Nhật Bản”.
Ông nói: “Ở một khía cạnh nào đó, Ajinomoto có thể là một công ty hóa chất hơn là một công ty thực phẩm. Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu mảng phi thực phẩm chiếm một nửa lợi nhuận của công ty trong tương lai”.