Nỗ lực quay trở lại thời hoàng kim của FamilyMart

FamilyMart đang nỗ lực ngăn chặn chuỗi thất bại ở Châu Á sau khi rút khỏi thị trường Thái Lan.

Thách thức ở các thị trường ngoài Nhật

Theo Nikkei Asian Review, đối với nhà điều hành cửa hàng tiện lợi FamilyMart, dấu hiệu trì trệ ở thị trường Thái Lan cho thấy sự thiếu thu hút bởi phong cách Nhật xa lạ với thị trường bản địa. Việc chào bán phổ biến rộng rãi chuỗi FamilyMart chưa đạt được nhiều sức hút.

Với kết quả không mấy khả quan trên thị trường rộng lớn hơn ở nước ngoài, vào tháng 5, FamilyMart đã chuyển nhượng 49% cổ phần trong liên doanh Thái Lan cho đối tác và tập đoàn địa phương Central Group. Việc chuyển nhượng này đánh dấu một lối thoát hiệu quả của chuỗi cửa hàng Nhật tại thị trường Thái Lan.

FamilyMart quyết định rút khỏi việc quản lý trực tiếp các cửa hàng tiện lợi ở Thái Lan
Ảnh: Nikkei Asian Review

Vào năm 1993, FamilyMart mở cửa hàng tiện lợi đầu tiên tại Thái Lan, trở thành đơn vị tiên phong trong ngành bán lẻ tại quốc gia này. Tuy nhiên, sau nhiều thập kỷ, chuỗi cửa hàng Nhật vấp phải những rào cản địa phương.

Chuỗi cửa hàng tiện lợi 7-Eleven, đối thủ lớn nhất của FamilyMart tại quê nhà Nhật, cuối cùng đã vươn lên dẫn đầu ở Thái Lan bằng cách hợp tác với công ty nội địa Charoen Pokphand – Tập đoàn hàng đầu của nước này. Hiện tại, các cửa hàng 7-Eleven có mặt khắp nơi với khoảng 12.000 cửa hàng nằm rải rác khắp đất nước Thái Lan.

Theo công ty tư vấn AT Kearney có trụ sở tại Mỹ, FamilyMart chỉ kiếm được 13% doanh thu bên ngoài nước Nhật, so với 39% của đối thủ Seven & I Holdings – công ty mẹ của 7-Eleven.

Một cửa hàng 7-Eleven tại Pattaya, Thái Lan
Ảnh: Bangkok Post

7-Eleven đã tận dụng quy mô của Charoen Pokphand trong lĩnh vực thu mua thực phẩm và hậu cần, mà không cần liên doanh cổ phần. Ngược lại, FamilyMart giậm chân tại chỗ ở khoảng 1.000 cửa hàng tiện lợi tại Thái Lan.

Ông Kenichi Shimomura, Giám đốc Dự án cấp cao của công ty tư vấn Roland Berger có trụ sở tại Munich, Đức cho biết: “Bởi vì FamilyMart chỉ bản địa hoá một phần hoạt động kinh doanh tại Thái Lan, họ không thể thu hút được đông đảo khách hàng. Điều này dẫn đến việc đưa ra quyết định cũng mất nhiều thời gian”.

Giám đốc Điều hành tại một chuỗi cửa hàng tiện lợi đối thủ của FamilyMart tại Nhật cho biết: “Mối quan hệ với một đối tác bản địa là yếu tố quan trọng nhất khi kinh doanh ở nước ngoài”.

Vị giám đốc này cũng chia sẻ thêm: “Trong tình huống xấu nhất, FamilyMart có thể bị buộc phải từ bỏ hoạt động tại Trung Quốc”.

Tại thị trường gần 1,4 tỉ dân, FamilyMart đã mở 2.800 cửa hàng sau khi mở cửa hàng đầu tiên vào năm 2004. Quy mô này giúp FamilyMart trở thành một trong những nhà điều hành nước ngoài lớn nhất của chuỗi cửa hàng tiện lợi tại Trung Quốc, chỉ sau 4 đối thủ địa phương.

Tại Hàn Quốc, FamilyMart đã tạo dựng được dấu ấn lớn nhất ở nước ngoài với 8.000 cửa hàng. Tuy nhiên, hoạt động của FamilyMart cũng sụp đổ vào năm 2014, khi Công ty rời khỏi liên doanh với công ty nội địa BGF Retail do quan hệ 2 bên rạn nứt. Đến nay, FamilyMart vẫn chưa có động thái trở lại thị trường Hàn Quốc. Tuy nhiên, năm 2018, FamilyMart đã đòi giải thể liên doanh với Tập đoàn Quốc tế Ting Hsin của Đài Loan vì không thanh toán phí nhượng quyền. Vụ tranh chấp thương mại này đã làm giảm vận may của FamilyMart tại thị trường đông dân nhất thế giới.

Tính đến cuối năm ngoái, FamilyMart có 142 cửa hàng tại Việt Nam, dự kiến mở rộng số lượng cửa hàng trong thời gian tới. Rõ ràng sức hấp dẫn ở thị trường bán lẻ Việt Nam là điều khó cưỡng đối với các nhà bán lẻ. Tuy nhiên, thương vụ đình đám trong ngành bán lẻ vào năm ngoái giữa VinGroup và Masan cũng là điều khiến FamilyMart phải thận trọng.

Tháng 9/2016, Chủ tịch của FamilyMart, ông Takashi Sawada công bố mục tiêu đầy tham vọng là có hơn 10.000 cửa hàng ở nước ngoài vào năm 2021. Nhưng con số hiện chỉ đạt khoảng 8.000 cửa hàng tại 7 thị trường Châu Á, không tính thị trường Nhật.

Nỗ lực quay trở lại thời hoàng kim

Theo các nhà phân tích, FamilyMart đang tìm cách trở lại thời hoàng kim với thương vụ bán cổ phần cho tập đoàn Nhật Itochu Corp. Mặc dù, công ty Nhật Itochu Corp đã sở hữu 50,1% cổ phần của FamilyMart, nhưng họ có kế hoạch biến Công ty thành công ty con thuộc sở hữu hoàn toàn thông qua các đợt chào mua. Giá chào mua đạt khoảng 500-600 tỉ yen.

Sau thương vụ, cả FamilyMart và Itochu vẫn duy trì định hướng ở mảng bán lẻ hàng tiêu dùng, phân tích dữ liệu khách hàng và thanh toán kỹ thuật số.

Ban lãnh đạo của Itochu sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc xác định liệu sự chuyển hướng chiến lược ra nước ngoài của FamilyMart có mang lại kết quả hay không
Ảnh: Reuters

Các hoạt động của nhà bán lẻ tại Trung Quốc là một trong những lĩnh vực đầu tiên được kỳ vọng hưởng lợi từ thoả thuận. Ngay cả Chủ tịch Itochu, ông Masahiro Okafuji, người hiếm khi nói về FamilyMart, cũng cho rằng nhà điều hành cửa hàng tiện lợi FamilyMart “phải tiếp tục tấn công ở Trung Quốc sau thị trường nội địa”.

Các nhà phân tích cho rằng FamilyMart có thể tận dụng mối quan hệ giữa Itochu với Citic, Tập đoàn quốc doanh lớn nhất Trung Quốc để quay trở lại thị trường Trung Quốc ở một hình thức khác với liên doanh.

Những liên doanh như vậy với các công ty địa phương là quy trình hoạt động tiêu chuẩn cho FamilyMart bên ngoài Nhật. Mạng lưới toàn cầu của Itochu có thể mang lại lợi thế cho FamilyMart trong việc khai thác thị hiếu và thói quen của người tiêu dùng tại các thị trường quốc tế.

Phùng Mỹ
Nguồn Nhịp cầu Đầu tư