Giải bài toán "chiến lược” cho doanh nghiệp

Là nội dung được các CEO thảo luận sôi nổi tại workshop “Tư duy chiến lược - Thách thức của Nhà lãnh đạo” do Hội nữ Doanh nhân TP.HCM (Hawee) vừa mới tổ chức.

Từ khóa “chiến lược” phải tuân thủ bốn thành tố

Theo chia sẻ của ông Lê Trí Thông - CEO PNJ, “chiến lược” là một từ khóa thời thượng trong thời gian gần đây, nhưng cũng là khái niệm luôn luôn bí ẩn với cộng đồng doanh nghiệp ở mọi thời đại. Khi nói đến "chiến lược” thì có nhiều cách tiếp cận khác nhau và mỗi người đưa ra những khái niệm khác nhau. Tuy nhiên, đối với lãnh đạo doanh nghiệp, thì cần hiểu chiều sâu của “chiến lược” (đạo của chiến lược), chứ không chỉ dừng lại ở những công cụ áp dụng vào quản trị doanh nghiệp.

Theo quan điểm của ông Thông: Một trong những cách giải mã “chiến lược” thành công có thể kể đến bốn thành tố cơ bản đó là: Why (tầm nhìn, sứ mạng và các mục tiêu chiến lược); How (khả năng thực thi hiệu quả); What – What (biết người – biết ta). Bốn thành tố này tạo nên một khối thống nhất cho tư duy chiến lược của doanh nghiệp. Trong đó, How là thành tố quyết định, là năng lực doanh nghiệp triển khai chiến lược, nhưng thành tố nguy hiểm nhất đối với doanh nghiệp là What. Bởi theo thông thường, doanh nghiệp nhận biết năng lực cá nhân như thế nào, ngược lại khả năng xác định năng lực cạnh tranh của những đối thủ là một thách thức lớn đối với họ. Mặt khác, đi tìm câu trả lời cho câu hỏi Why? Mới có thể giúp doanh nghiệp sẽ biết mình ưu – khuyết điểm gì và có chiến lược phù hợp để bổ sung, cũng như chuẩn bị năng lực trở thành doanh nghiệp.

Nhiều CEO cũng cho rằng: Trên thực tế, còn có một số doanh nghiệp “ảo tưởng” về sức mạnh của mình mà không xây dựng năng lực, chỉ dựa hoàn toàn vào tài nguyên, lợi thế mô hình hiện có của nội tại. Đây được xem là một “cái bẫy” của sự tăng trưởng, dẫn đến doanh nghiệp bị mắc kẹt và khó đi đến thành công. Khi nhìn về tư duy chiến lược, đòi hỏi doanh nghiệp nhìn tổng thể bức tranh để thấy được trào lưu, xu thế… chứ không nên dừng lại ở việc nhìn về đối thủ.

Bên cạnh đó, chiến lược mà không có chiến thuật là con đường chậm nhất đến với thành công, nhưng có chiến thuật mà không có chiến lược thì là con đường thất bại. Chính vì vậy, có những câu chuyện thành công thu hút được nhà đầu tư có thể nhờ vào chiến thuật, nhưng sau đó cần chiến lược để bảo chứng cho đường dài của doanh nghiệp. Tuy nhiên, không ít doanh nghiệp hay bỏ qua việc bắt đầu câu hỏi Why, trong khi đây là thành tố nền móng để xây dựng năng lực và nắm bắt cơ hội.

“Chiến lược” từ những câu chuyện thực tế

Bà Tiêu Yến Trinh – CEO Talentnet chia sẻ câu chuyện khởi nghiệp của mình ở vai trò CEO với mong muốn hướng đến xây dựng công ty và thương hiệu uy tín của Việt Nam. Từ mục tiêu đó, doanh nghiệp manh nha nỗ lực đưa ra một kế hoạch kinh doanh, chứ chưa ra được chiến lược cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, một điều cần khẳng định là ngay từ những ngày đầu doanh nghiệp đã xác định xây dựng đội ngũ nguồn lực trụ cột. Sau 5 năm, Talentnet có quy mô khoảng 100 người và đạt được mục tiêu ban đầu, nhưng đồng thời doanh nghiệp cũng “lúng túng” trong chiến lược phát triển như thế nào ở giai đoạn tiếp theo.

Chính vì vậy, tại thời điểm này không chỉ là tài lực, nguồn lực… mà còn những yếu tố không kém phần quan trọng giúp doanh nghiệp đi nhanh hơn phải kể đến như cơ sở dữ liệu, thị hiếu tiêu dùng, nhu cầu thị trường, đối tượng khách hàng…

Bà Trinh cho biết thêm: Trước bối cảnh này, Talentnet đã tìm đến chuyên gia để hỗ trợ “phác thảo” hình ảnh, tương lai, cũng như lựa chọn con đường đi của doanh nghiệp. Trên cơ sở đó, doanh nghiệp mở rộng phát triển nhờ tư duy phát triển bền vững và chiến lược cho những chặng đường khá đồng nhất.

Còn bà Phan Bích Tâm – Giám đốc quốc gia MMA Vietnam cho rằng: Tại thời điểm này là thời điểm biến chuyển, nhất là ở lĩnh vực công nghệ thay đổi như vũ bão. Điều này nói lên How quan trọng như thế nào, nhất là tầm quan trọng của cơ sở dữ liệu tác động lớn đến doanh nghiệp ra sao? Vì đây là nền tảng tạo nên những bước thay đổi đột phá trong xây dựng chiến lược doanh nghiệp trong thời kỳ số hóa.

Dẫn chứng cụ thể, thương hiệu Biti’s đã gắn bó với người tiêu dùng bằng chiến lược “nâng niu bàn chân Việt”. Tuy nhiên, khoảng 3 năm trước, trên nền tảng nghiên cứu và phân tích cơ sở dữ liệu, doanh nghiệp này đã tái định vị chiến lược “đi để trở về”, với dòng sản phẩm Biti’s Hunter. Hiện nay, Biti’s Hunter chiếm 30% doanh thu của doanh nghiệp, số lượng cửa hàng tăng 40% và doanh số liên tục tăng qua từng năm.

Chính vì vậy, tại thời điểm này không chỉ là tài lực, nguồn lực… mà còn những yếu tố không kém phần quan trọng giúp doanh nghiệp đi nhanh hơn phải kể đến như cơ sở dữ liệu, thị hiếu tiêu dùng, nhu cầu thị trường, đối tượng khách hàng…

Why - How - What - What là những thành tố tạo nên một khối thống nhất tư duy chiến lược của DN

Hay trong câu chuyện biến chuyển doanh nghiệp của PNJ, cũng có thể thấy sự bắt đầu bằng Why. Cụ thể, năm 2012 ngành vàng bị siết lại, PNJ biến chuyển sang kinh doanh trang sức và đó là một “cú bẻ lái chiến lược”. Nhờ đó, ngày nay PNJ đã là một trong những doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực trang sức.

Theo bà Nguyễn Phi Vân – Chủ tịch HĐQT công ty Retail & Franchise Asia cho rằng: Có những doanh nghiệp toàn cầu phổ biến bắt đầu bằng Why, nhưng các cấp dưới luôn bị áp lực về kết quả tăng trưởng. Dẫn đến có một số chiến lược mở rộng thị trường là để chạy theo đòi hỏi tăng trưởng, chứ không phải phục vụ Why. Ngoài ra, tâm lý doanh nghiệp là tập trung kết quả tăng trưởng nhiều hơn Why. Như vậy, khi áp kết quả tăng trưởng xuống đội ngũ, cần cân nhắc có phục vụ Why hay không? Điển hình, trong bối cảnh công nghệ 4.0, nhiều doanh nghiệp chưa nhận thức được công nghệ tác động “khủng khiếp” đến ngành nghề / lĩnh vực và đối với doanh nghiệp mình ra sao. Còn doanh nghiệp nhỏ và vừa hiện đang bị hút vào hoạt động hàng ngày, quản trị doanh nghiệp với kế hoạch ngắn hạn, chứ không phải chiến lược và tầm nhìn phát triển bền vững.

Từ những chia sẻ của các CEO và những câu chuyện xây dựng “chiến lược” thực tế từ các doanh nghiệp, qua đó cho thấy: Why - How - What - What là những thành tố tạo nên một khối thống nhất tư duy chiến lược của một doanh nghiệp và được giải quyết để xây dựng & triển khai chiến lược thành công, tạo ra hiệu quả và nâng tầm doanh nghiệp trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu.

Nhi Phương
Nguồn Diễn đàn Doanh nghiệp