Ý tưởng “khởi nghiệp toàn cầu” để thúc đẩy kinh tế số

Tại Diễn đàn Kinh tế quốc tế thường niên do Khoa Kinh doanh và Quản trị - Đại học RMIT Việt Nam tổ chức, các học giả, lãnh đạo doanh nghiệp và chuyên gia kinh tế đã cùng thảo luận về những phương thức giúp kinh tế Việt Nam đóng góp và hưởng lợi từ nền kinh tế số toàn cầu.

Theo Trưởng phòng Đào tạo sau đại học - khu vực châu Á tại RMIT Việt Nam, Phó giáo sư Victor Kane: “Kinh tế số toàn cầu được dự đoán trị giá 11,5 nghìn tỷ USD và sẽ tiếp tục tăng trưởng trong thời gian tới. Theo Ngân hàng Thế giới, Việt Nam đã đạt được những thành công nhất định như dịch vụ xe chia sẻ hoàn toàn mới, các kênh thương mại điện tử và lưu trú đang thách thức những hệ thống bán lẻ hiện có, cũng như các công ty tài chính công nghệ và giải pháp thanh toán. Nhiều công ty trong số đó đã ngay lập tức kết nối với khách hàng và các nhà cung cấp trên khắp thế giới”.

TS. Nguyễn Quang Trung - Chủ nhiệm bộ môn Kinh doanh quốc tế thuộc Khoa Quản trị và Kinh doanh, mô tả công ty khởi nghiệp toàn cầu là “doanh nghiệp mạo hiểm nhắm vào các khoảng hổng trên thị trường toàn cầu ngay từ ngày đầu thành lập” - đây là nhóm doanh nghiệp quyền lực với tiềm năng vô cùng lớn trong kinh doanh quốc tế.

Hình ảnh Diễn đàn Kinh tế quốc tế thường niên do Khoa Kinh doanh và Quản trị - Đại học RMIT Việt Nam tổ chức.

TS. Trung sử dụng xếp hạng của các tổ chức quốc tế trong nhiều năm qua để chỉ ra rằng dù các mặt như năng lực cạnh tranh, môi trường kinh doanh, chỉ số tham nhũng và xếp hạng chính phủ điện tử của đất nước chưa được cải thiện nhiều, nhưng nếu Việt Nam cải thiện quản trị công và duy trì mức xếp hạng đối với chính phủ điện tử ở mức dưới 30, các yếu tố khác có thể cải thiện theo. Ông còn bổ sung rằng thứ bậc cao trong bảng xếp hạng Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu 2019 (trong nhóm 50 quốc gia hàng đầu) và chỉ số kỹ thuật số cũng cho thấy tín hiệu lạc quan trong quá trình hội nhập vào kinh tế toàn cầu của đất nước.

TS. Nguyễn Quân - Cựu Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, dù vẫn còn nhiều thách thức trong gầy dựng một doanh nghiệp khởi nghiệp ở Việt Nam, hệ sinh thái khởi nghiệp trong nước đã có những cải thiện đáng kể nhờ những hành động kịp thời từ Chính phủ cũng như các bước tiếp cận chủ động từ phía doanh nghiệp. Cựu Bộ trưởng chia sẻ: “Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia đang trong quá trình hình thành và dự kiến sẽ là hạt nhân thúc đẩy phát triển kinh tế đất nước dựa trên đổi mới sáng tạo, khoa học và công nghệ trong bối cảnh Cách mạng Công nghiệp 4.0 đang diễn ra từng ngày. Trung tâm sẽ ưu tiên tập trung vào các nhà máy thông minh, nội dung kỹ thuật số, an ninh mạng, thành phố thông minh và công nghệ môi trường”.

Dù các mặt như năng lực cạnh tranh, môi trường kinh doanh, chỉ số tham nhũng và xếp hạng chính phủ điện tử của đất nước chưa được cải thiện nhiều, nhưng nếu Việt Nam cải thiện quản trị công và duy trì mức xếp hạng đối với chính phủ điện tử ở mức dưới 30, các yếu tố khác có thể cải thiện theo.

Ông Quân đưa ra ví dụ về việc các doanh nghiệp vừa và nhỏ phát triển được Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển ngay trong đơn vị của mình, đơn cử như Vingroup và Bóng đèn phích nước Rạng Đông. “Dù là một doanh nghiệp nhỏ, Rạng Đông vẫn xây dựng được Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển riêng, từ đó cải thiện chất lượng đèn chiếu sáng của đơn vị mình và giúp mở rộng thị phần cho công ty”. Theo ông, chính sách sắp sửa ban hành liên quan đến quỹ đầu tư mạo hiểm cũng sẽ khuyến khích nhiều quỹ đầu tư mạo hiểm nước ngoài đầu tư vào các doanh nghiệp khởi nghiệp Việt Nam hơn.

Với tư cách cựu Giám đốc điều hành của nhiều công ty công nghệ tại Việt Nam như Sony Ericsson Việt Nam, Yahoo Việt Nam và Microsoft Việt Nam, Phó chủ tịch VNG phụ trách Cloud Services - ông Vũ Minh Trí chia sẻ về 5 yếu tố phổ biến trong các công ty tạo dựng được thành công trên quy mô toàn cầu: giải quyết các vấn đề có quy mô toàn cầu, mở rộng quy mô nhanh, phát triển trong hệ sinh thái, vượt lên đổi mới sáng tạo, và chọn những gì tốt nhất hiện có trong các lĩnh vực.

Ông dùng câu chuyện của Kodak để dẫn chứng về việc “đập bỏ, làm mới” đã qua mặt “đổi mới sáng tạo” như thế nào, và khuyến khích các doanh nghiệp khởi nghiệp hãy bứt phá khỏi ranh giới của đổi mới sáng tạo thông thường với câu chuyện của Instagram.

Dù Kodak đổi mới sáng tạo tốt thế nào, một ngày một công ty mới ra đời đã lấy toàn bộ việc kinh doanh của họ và họ đã phải nộp đơn xin phá sản.

“Kodak rất thành công trong đổi mới sáng tạo”, ông Trí chia sẻ. “Họ tạo ra máy ảnh kỹ thuật số, film màu và nhiều ý tưởng marketing mà ngày nay vẫn còn nhiều công ty áp dụng. Năm 1999, Kodak đạt giá trị vốn hóa thị trường 20,9 tỷ USD và tuyển dụng 83.000 người. Năm 2013, một doanh nghiệp mới có tên gọi Instagram ra đời. Ngày nay, số lượng ảnh được đăng tải trên ứng dụng này tương đương với số ảnh mà Kodak đã xử lý trong năm 1999: khoảng 21,9 nghìn tỷ ảnh, nhưng quy trình này không tốn một đồng nào. Dù Kodak đổi mới sáng tạo tốt thế nào, một ngày một công ty mới ra đời đã lấy toàn bộ việc kinh doanh của họ và họ đã phải nộp đơn xin phá sản. Instagram được chuyển nhượng cho Facebook vào năm 2018 với xác nhận trị giá 35 tỷ USD và họ chỉ có 12 nhân viên”.

TS. Trung còn đưa ra một bộ câu hỏi dành cho những ai muốn khởi tạo một doanh nghiệp khởi nghiệp toàn cầu. Bộ câu hỏi được trích từ nghiên cứu của ông và đồng nghiệp - Khởi nghiệp toàn cầu: Bạn đã có đủ điều kiện cần chưa?, bao gồm đam mê mạo hiểm, thấy được triển vọng quốc tế và có định hướng kinh doanh quốc tế, có chiến lược khác biệt, có sức khỏe tốt, thấy thoải mái với sự mạo hiểm, sẵn lòng đón đầu thất bại, khả năng tận dụng tiến bộ công nghệ thông tin và truyền thông, có mô hình thích hợp cho quản trị doanh nghiệp và có quyền quyết định.

Lữ Ý Nhi
Nguồn Doanh Nhân Sài Gòn