Cuộc đua giành 650 triệu tài khoản ngân hàng ảo tại Đông Nam Á

Cạnh tranh tại Đông Nam Á, nơi người dân rất sành sõi về công nghệ, đang nóng lên. Nhưng các ngân hàng truyền thống vẫn đang nắm lợi thế.

Những gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc đã làm thay đổi hệ thống thanh toán của nền kinh tế số 2 thế giới và hứa hẹn sẽ làm rung chuyển mảng ngân hàng tiêu dùng. Nhưng mở rộng điều này ra phần còn lại của châu Á thì sẽ không dễ dàng như vậy.

Châu Á đang nhanh chóng trở thành chiến trường tiếp theo cho Ant Financial và WeChat Pay, sau khi cả hai đều được cấp giấy phép để thành lập các ngân hàng chỉ phục vụ trực tuyến tại Hồng Kông vào đầu tháng này. Môi trường pháp lý cởi mở tại Singapore cũng khiến cho quốc đảo sư tử trở thành nơi để cả 2 thâm nhập vào Đông Nam Á.

Quy mô tương đối lớn của thị trường này có thể đem lại một số chiến thắng dễ dàng. Phần lớn dân số hơn 650 triệu người là chủ sở hữu điện thoại thông minh, đã rất quen với các ứng dụng gọi xe như Go-Jek và Grab. Trong khi đó, các chi nhánh ngân hàng hoạt động kém hiệu quả, lãi suất thấp và dịch vụ tư vấn đầu tư chuyên nghiệp yếu kém đang khiến khách hàng bỏ qua lo ngại về quyền riêng tư: 62% người dân ở các nước đang phát triển tại châu Á không ngại chia sẻ dữ liệu cá nhân để có được các sản phẩm ưu đãi, so với chỉ 23% ở các quốc gia châu Á giàu có hơn, theo một cuộc khảo sát năm 2017 của McKinsey & Co.

Doanh thu của Tencent từ mảng fintech (màu đen) tăng 44%, và đã góp phần ngăn chặn đà suy giảm tăng trưởng của tập đoàn này.

Tuy nhiên, các ngân hàng truyền thống vẫn là đối thủ cạnh tranh đáng gờm. Lấy Hồng Kông làm ví dụ: Trong khi thành phố đã cấp giấy phép cho tám ngân hàng ảo, ba trong số đó là cho các ngân hàng Standard Chartered, BOC Hong Kong và Ngân hàng Công Thương Trung Quốc. HSBC, chiếm gần 30% tiền gửi của thành phố, thậm chí còn chưa nộp đơn xin giấy phép.

HSBC có thể có lý do chính đáng để không bị lay chuyển. Tổng cộng, quy mô bảng cân đối kế toán của các ngân hàng ảo tại thành phố chỉ là 150 tỷ đô la Hồng Kông (19 tỷ USD), bằng với ngân hàng nhỏ thứ ba của Hồng Kông, Dah Sing Banking, theo Citigroup. Sở hữu được khách hàng cá nhân là một chuyện, nhưng việc thuyết phục họ đưa số tiền lớn vào tài khoản ngân hàng ảo lại là chuyện khác. Không có một một ngân hàng tên tuổi ủng hộ, những người gia nhập ngành sẽ phải đối mặt với bài toán thiếu niềm tin.

Các ngân hàng ảo cũng sẽ không được miễn trừ khỏi các quy trình thẩm định khách hàng gây phiền toái, điều này có thể cản trở nỗ lực tham gia các doanh nghiệp vừa và nhỏ vốn nhiều tiền mặt. Một tiệm làm tóc, vốn đã mất rất nhiều thời gian để thuyết phục được HSBC rằng họ không rửa tiền, sẽ miễn cưỡng nếu phải thực hiện lại quy trình đó. Mặc dù, một cá nhân có thể mở một tài khoản ảo chỉ trong 1-2 giờ, nhưng các doanh nghiệp vừa và nhỏ chưa chắc đã làm được như vậy, vì họ vướng nhiều rào cản pháp lý khó khăn hơn.

Điều đó có nghĩa là các ngân hàng ảo cũng khó lòng hoàn tất quy trình thẩm định khách hàng nhanh hơn so với thời gian hơn so với trung bình 38 ngày đối mà một ngân hàng truyền thống ở Hồng Kông đang thực hiện.

HSBC vẫn thống trị tỷ lệ tiền gửi trong ngành ngân hàng tại Hồng Kông. Ảnh: Bloomberg.

Một vấn đề khác là lợi thế về chi phí của những đối thủ mới có thể thấp hơn dự đoán. Các ngân hàng ảo có thể tiết kiệm tiền bằng cách không mở chi nhánh, nhưng Hồng Kông đang đặt ra các yêu cầu về vốn đối với các ngân hàng chỉ hoạt động trực tuyến tương tự như các đối thủ truyền thống của họ, điều mà Singapore dường như cũng sẽ áp dụng.

Kế đến là vấn đề thanh khoản. DBS Group, công ty đã thành lập một ngân hàng kỹ thuật số chỉ dành cho thiết bị di động ở Ấn Độ vào năm 2016, tuyên bố sẽ nhắm đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ bằng cách cho vay dựa trên dữ liệu. Người ta không rõ liệu ngân hàng ảo này có thể huy động đủ tiền gửi cần thiết cho hoạt động quy mô lớn các khách hàng chỉ trực tuyến. Tại Indonesia, Malaysia, Myanmar, Philippines, Thái Lan, Việt Nam, 46% người tiêu dùng đã thẳng thừng từ chối chuyển bất kỳ khoản tiền nào của họ sang ngân hàng không có chi nhánh, theo khảo sát năm 2017 của McKinsey.

Điều đó không có nghĩa là các ngân hàng truyền thống nên tự mãn. Nhiều công ty khởi nghiệp được hỗ trợ bởi những người khổng lồ công nghệ Trung Quốc lắm tiền, điều này cho phép họ linh hoạt (sẵn sàng đốt tiền) để tăng quy mô nhanh chóng. Các ngân hàng cũ có thể tận dụng điều này bằng cách liên minh hơn với họ. Ví dụ, bằng cách tận dụng công nghệ của đối tác Trung Quốc là ZhongAn Online P&C Insurance, Grab đã sử dụng ứng dụng gọi xe của mình tại Singapore như là một nền tảng để các công ty bảo hiểm bán hàng mà không cần thông qua đại lý hay môi giới. Khoảng 60% thẻ tín dụng tiêu dùng của Citigroup tại Châu Á hiện được thanh toán thông qua Alipay, ngân hàng Mỹ cho biết. Paytm, dịch vụ thanh toán kỹ thuật số phổ biến nhất của Ấn Độ, gần đây đã cùng đã phát hành thẻ tín dụng với Citi.

Cuối cùng, các ngân hàng lớn thậm chí có thể muốn nhường lại một số khách hàng cá nhân cho các đối thủ công nghệ nhanh nhạy hơn. Bởi vì, tiền thật nằm ở một góc khuất của ngành kinh doanh ngân hàng: Trong phòng kế toán của các công ty đa quốc gia lớn.

Mạnh Đức / Bloomberg
Nguồn Nhịp cầu Đầu tư