Alibaba, Amazon tràn vào, đại gia Việt 'đốt' hết 320 tỷ vẫn đuối sức

Khoản lỗ của Tiki tăng nhanh trong năm 2017, gấp gần 3 lần vốn điều lệ và gấp 7 lần so với năm 2016. Thương mại điện tử tiếp tục là cuộc chơi đầy khốc liệt với những kẻ “đốt tiền”.

Theo Báo cáo thường niên năm 2017 của Công ty cổ phần VNG, khoản lỗ mà Tiki ghi nhận trong năm 2017 đạt hơn 282 tỷ đồng, gấp gần 3 lần vốn điều lệ của doanh nghiệp này. Trước đó, năm 2016, Tiki cũng báo lỗ hơn 40 tỷ đồng. Tổng cộng hai năm kể từ khi nhận khoản đầu tư của VNG, Tiki báo lỗ hơn 320 tỷ đồng.

Kinh doanh chật vật của Tiki phản ánh phần nào về những khó khăn của thị trường thương mại điện tử Việt Nam. Lazada cũng đã đóng cửa văn phòng tại Hà Nội sau khi bị Alibaba thâu tóm. Trước đó, Alibaba, công ty mẹ của Lazada, cũng đã đóng cửa văn phòng ở nhiều nơi. Việc loại bỏ văn phòng, chuyển hoạt động lên mạng cũng giúp tinh gọn bộ máy, giảm được chi phí vận hành.

Được Rocker Internet thành lập năm 2012, Lazada hiện là hãng thương mại điện tử lớn ở khu vực Đông Nam Á, hoạt động tại 6 thị trường trọng điểm là Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam. Giống với Tiki, Lazada, Shopee cũng được cho là chưa có lợi nhuận tại thị trường Việt Nam.

Dù được đánh giá là màu mỡ, thế nhưng, mảnh đất TMĐT không dễ đãi ngộ bất cứ ai, và đâu đó, nhiều thương hiệu trong lĩnh vực này vẫn trong giai đoạn khó khăn để tìm chỗ đứng cho mình. Không ít thương hiệu rời bỏ cuộc chơi trong thời gian qua như Beyeu, Deca, Foodpanda,... và nhiều doanh nghiệp rút lui lặng lẽ.

Việc “nhà nhà bán hàng, người người bán hàng” trên mạng tuy có quy mô dù nhỏ lẻ nhưng số lượng lại vô cùng lớn; quan trọng hơn, chi phí của hoạt động này không đáng kể và những chính sách thuế vẫn chưa tác động đến đối tượng này.

Do vậy, sự cạnh tranh cũng trở nên khập khiễng, bởi chi phí thấp dẫn đến giá thành sản phẩm thấp nên mô hình “bán hàng qua mạng xã hội” vẫn được số đông đón nhận. Trong khi đó, các trang mạng tên tuổi, đầu tư bài bản từ con người đến hệ thống vận hành, lại đang gặp không ít khó khăn từ các gánh nặng chi phí liên quan.

Điển hình như chi phí marketing (tiếp thị quảng cáo) giữ vai trò then chốt và không hề ít như nhiều người vẫn nghĩ. Theo ghi nhận, ngân sách chạy marketing trong 2 năm đầu của TMĐT dao động xấp xỉ 2 triệu đô la, và tính “sống còn” sẽ được định đoạt sau thời gian này.

Còn thiếu chuyên nghiệp

Ông Phạm Thái Bình, Trưởng Bộ phận Bán lẻ, Savills TP.HCM, cho biết, dù tiềm năng phát triển là có thật, thế nhưng, TMĐT tại Việt Nam cũng gặp không ít trở ngại như sự phát triển thiếu bền vững, người tiêu dùng còn nhiều nghi ngại ở sản phẩm, thông tin còn đơn điệu, thiếu chi tiết, thiếu sức hấp dẫn cũng như một số công cụ hỗ trợ khách hàng.

Theo nghiên cứu, khoảng trên 50% người mua sắm Việt Nam thích mua hàng ở nước ngoài do sự tin tưởng vào chất lượng sản phẩm, bên cạnh dịch vụ, thanh toán, hậu mãi,...

Ngoài ra, thói quen mua sắm đặc trưng của người Việt Nam là “thấy, sờ và... thử” nên không ít khách hàng chủ yếu dạo chơi trên mạng để khảo giá là chính. Tuy nhiên, với sự thay đổi của xã hội và nhịp sống hiện đại, thời gian dành cho việc ra ngoài mua sắm sẽ hạn chế rất nhiều, và TMĐT chính là lựa chọn phù hợp.

Bên cạnh đó, những khó khăn còn tồn đọng của TMĐT tại Việt Nam cũng đến từ nhiều nguyên nhân. Nhiều thương hiệu có tên tuổi quy định không có chính sách bán hàng qua trang TMĐT, dẫn đến sự thiếu tính đa dạng chủng loại và các thương hiệu còn lại chủ yếu vẫn là những sản phẩm nội địa.

Thông thường, lợi nhuận của nhãn hiệu nội địa chỉ tầm khoảng 40-45%, trong khi đó, chi phí phải trả cho đơn vị TMĐT khá cao trung bình 30%. Để hạn chế rủi ro từ việc trả hàng, tồn hàng, hàng qua mùa, hay các chương trình khuyến mãi của trang TMĐT,... các nhà bán lẻ phải đưa giá thành cao hơn. Vô hình chung, trang TMĐT mang tính quảng cáo nhiều hơn và thậm chí đây cũng là kênh tốt để các nhà bán lẻ cho các mục tiêu marketing hay branding - làm thương hiệu .

Ông Bình cho rằng, xét trên khía cạnh thị trường, mua sắm trực tuyến ở Việt Nam vẫn còn nhiều cơ hội để phát triển nhưng các nhà bán lẻ TMĐT cần nghiên cứu thêm hành vi tiêu dùng, đồng hóa tư duy giúp dễ dàng tiếp cận cả người tiêu dùng lẫn các đơn vị cung cấp hàng hóa, đặc biệt nên hướng tới sự phát triển lâu dài, bền vững.

Việc chú trọng hơn về văn hóa tiêu dùng của người Việt - vốn hay thay đổi và thích cái mới - những nhà đầu tư cần có những bước đi thử nghiệm trước khi tiếp cận, trước khi có kế hoạch thực hiện đầu tư vào thị trường này. Đã không ít nhà bán lẻ gặp nhiều khó khăn khi đối mặt với vấn đề thích ứng văn hóa tiêu dùng. Và cẩn trọng luôn là một bài học không bao giờ cũ.

Theo thông tin từ Cục Thương mại điện tử và Công nghệ thông tin, ngành TMĐT Việt Nam đang có mức tăng trưởng vào khoảng 25% và có thể được duy trì trong giai đoạn 2018-2020. Trong 4 năm tới, quy mô thị trường thương mại điện tử Việt Nam được dự đoán có thể đạt tới 10 tỷ USD.

Bên cạnh doanh nghiệp, các quỹ đầu tư và tập đoàn nước ngoài cũng tích cực mua cổ phần, bỏ tiền đầu tư cho các sàn và các trang web thương mại điện tử trong nước, khiến cho thị trường này ngày càng sôi động.

Việc tham gia sân chơi tại Việt Nam của các thương hiệu TMĐT lớn như Amazon chắc chắn sẽ góp phần tạo thêm động lực cho thị trường này, cũng như khởi động lại cuộc đua giành thị phần. Theo dự báo từ giới chuyên gia, khả năng đến 2025, TMĐT Việt Nam sẽ vượt qua các nước trong khu vực.

Nam Hải
Nguồn Vietnamnet