Big Tech đang phá hủy thị trường bán lẻ?

Khi thị trường trực tuyến cho hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng xuất hiện, người tiêu dùng được hưởng nhiều tiện ích, từ thanh toán đế chi phí đều tiện và rẻ. Nhưng nhiều thay đổi kể từ đó, và nếu xu hướng hiện tại tiếp tục, thị trường trực tuyến sẽ trở thành thị trường chủ đạo.

Công nghệ thông tin không chỉ là biến đổi thị trường, nó làm cho việc mua sắm phổ biến hơn, đặc biệt là cho người tiêu dùng hộ gia đình. Từ rất nhiều nơi trên thế giới, giờ đây có thể tìm kiếm hàng hóa và dịch vụ, so sánh giá từ nhiều người bán và cung cấp hướng dẫn giao hàng và giao hàng chi tiết, tất cả chỉ bằng nhấp chuột hoặc nhấn vào màn hình.

Không nghi ngờ gì nữa, mọi thứ đã thay đổi, những cửa hàng truyền thống giờ chỉ còn là hoài niệm của những ai lớn lên mua sắm ở các thị trường thực tế, với các sản phẩm trên kệ hàng, trên các ô vuông công cộng hoặc dọc theo những con đường bụi bặm.

Trong nhiều trường hợp, việc mua hàng thường xuyên đòi hỏi phải chờ đợi lâu hoặc thương lượng rộng rãi. Nhưng với thị trường trực tuyến, tiết kiệm được nhiều phương diện và chi phí giao dịch được giảm mạnh.

Thị trường trực tuyến có tiềm năng để cải thiện phúc lợi của người tiêu dùng một cách đáng kể, bằng cách thúc đẩy cạnh tranh về giá cả, hiệu quả và trải nghiệm của khách hàng, cho dù thông qua công cụ tìm kiếm hoặc các nền tảng đơn lẻ như Amazon. Và nếu người tiêu dùng dành phần thu nhập nhỏ hơn của họ cho mỗi lần mua họ thực hiện, họ sẽ có chỗ để tiêu thụ nhiều hơn, do đó thúc đẩy hoạt động kinh tế tổng thể.

Nhưng các thị trường trực tuyến có đáp ứng được tiềm năng này không?

Ngày nay, các nhà bán lẻ trực tuyến sử dụng các hoạt động Internet của người tiêu dùng và các dữ liệu cá nhân khác để cung cấp “giá cả được nhắm mục tiêu”.

Thật vậy, nếu bạn tìm kiếm trực tuyến cho một chiếc xe đắt tiền hơn hoặc một kỳ nghỉ đắt tiền hơn, thực tế đó sẽ được ghi lại bằng cách theo dõi cookie hoặc các phương tiện giám sát trực tuyến khác. Và với những dữ liệu này, nhà quảng cáo và nhà bán lẻ kỹ thuật số sẽ cung cấp cho bạn đồng hồ đắt tiền hơn, đồ đạc trong nhà hoặc vé máy bay sang hơn so với người dùng có thu nhập thấp tìm kiếm trong cùng một danh mục. Và trong một số trường hợp, họ thậm chí có thể cung cấp mức giá khác nhau cho những người khác nhau cho cùng một sản phẩm hoặc dịch vụ.

Một phần của phân khúc thị trường trực tuyến liên quan đến các công ty web kiểm tra các điểm giá để ước tính chính xác đường cầu và liên kết của nó với các đặc tính của hộ gia đình. Ví dụ, một bài báo tháng 5 năm 2017 tại The Atlantic lưu ý rằng, “khi Giáng sinh đến gần vào năm 2015, giá của gia vị bí ngô trở nên tăng cao đột biến. Giá của Amazon cho một bình một quả là 4,49 USD hoặc 8,99 USD, tùy thuộc vào thời điểm bạn nhìn".

Hình thức phân biệt đối xử về giá này là hợp pháp, miễn là nó không xảy ra trên cơ sở chủng tộc, sắc tộc, giới tính hoặc tôn giáo. Tuy nhiên, nó có nghĩa là dữ liệu về sở thích, thu nhập và các mô hình chi tiêu của chúng ta có thể sớm được sử dụng để xác định giá được hiệu chỉnh riêng cho tất cả các giao dịch.

Để chắc chắn, sự phân biệt giá sẽ không xảy ra đối với mọi hàng hóa và dịch vụ, và xu hướng có thể bị tính cạnh tranh từ các nhà bán lẻ ngoại tuyến hoặc những người mới tham gia tranh giành thị phần bằng cách giảm giá cho mọi người. Ngoài ra, dữ liệu thu thập được trong một số ngành công nghiệp có thể trở nên được chia sẻ rộng rãi trên các công ty cạnh tranh mà tất cả họ sẽ hội tụ trên một mức giá duy nhất cho từng cá nhân. Trên thực tế, các công ty ngày nay có lẽ đã phải đối mặt với loại phân khúc giá này, đặc biệt là những công ty đã tích luỹ được nhiều dữ liệu công khai.

Điều này cho thấy rằng thị trường có khả năng trở nên cực kỳ bị phân mảnh, do đó sự lựa chọn của người tiêu dùng sẽ bị hạn chế nghiêm ngặt đối với các dịch vụ đã được chọn theo hồ sơ dữ liệu của họ. Như bất kỳ sinh viên kinh tế nào hiểu được, tình trạng này làm giảm phúc lợi tổng thể, bởi vì mọi người tiêu dùng sẽ bị buộc phải trả tối đa số tiền họ sẵn sàng chi cho mỗi hàng hóa hay dịch vụ họ mua.

Thị trường đang trở nên phân mảnh

Các yêu cầu về vốn và kỹ năng tăng nhanh trong sản xuất, cùng với các yếu tố khác, đang duy trì xu hướng cạnh tranh ít hơn giữa các công ty trên nhiều lĩnh vực trong nền kinh tế tiên tiến. Điều này, cùng với việc “khai thác” có hệ thống thặng dư người tiêu dùng, sẽ có những tác động kinh tế vĩ mô sâu rộng, đặc biệt là thông qua những thay đổi trong mô hình tiêu dùng tư nhân. Đối với người tiêu dùng, phần bánh kinh tế được cung cấp bởi thu nhập dùng một lần của họ sẽ giảm theo nghĩa thực tế, dẫn đến sự sụt giảm nhu cầu tổng hợp.

Giữa cuộc tranh luận đang diễn ra về cách các công ty công nghệ chiếm ưu thế nên không được phép sử dụng dữ liệu cá nhân được thu thập từ người dùng trực tuyến, nhiều công ty này đã tiếp tục tự quyết định những câu hỏi này. Vì lợi ích của phúc lợi xã hội trong những năm và nhiều thập kỷ tới, chúng ta phải đảm bảo rằng các quyết định này tương thích với việc tạo ra và duy trì các thị trường cạnh tranh lành mạnh. Xét cho cùng, một hệ thống mang lại lợi ích cho người tiêu dùng sẽ mang lại lợi ích cho mọi người.

Trang Lê / PS
Nguồn Nhịp cầu Đầu tư