Từ PinBike đến mô hình 'Uber for ads'

Về lý thuyết, mỗi chiếc xe ô tô cá nhân đều có thể được thuê để dán quảng cáo và trở thành những tấm pano di động chạy khắp thành phố.

Trên thực tế, ShareCarForAds, một startup Việt Nam vừa ra đời gần đây đã xây dựng nền tảng kết nối doanh nghiệp với các chủ xe cá nhân để thực hiện quảng cáo.

Mô hình trên được ví như nền tảng Uber dành riêng cho quảng cáo ngoài trời hay gọi ngắn gọn là "Uber for ads". Ý tưởng này không mới và trong trong những đơn vị tiên phong có thể kể đến Wrapify - một startup ở Mỹ đã bắt đầu hoạt động từ tháng 7-2015.

Tuy vậy, câu chuyện ra đời của ShareCarForAds chẳng liên quan gì đến Wrapify mà xuất phát từ chính những nhu cầu tại Việt Nam.

Từ PinBike

Chuyện bắt đầu từ PinBike, một ứng dụng đi chung dành cho xe máy. Nói nôm na thế này, bạn có nhu cầu đi từ A đến B trong khoảng thời gian X. Tôi cũng có nhu cầu như vậy. Thay vì mỗi người chạy một xe riêng, chúng ta có thể đi chung. Lợi ích mang lại là giảm lượng xe lưu thông trên đường, tiết kiệm chi phí nguyên liệu, và bớt lượng khí thải nhà kính.

PinBike, một ứng dụng đi chung dành cho xe máy. Ảnh: innovationworldtrip.com.

Ý tưởng hay. Khả thi về mặt kỹ thuật. Và giữa tháng 10-2015, PinBike ra đời sau 3 tháng chuẩn bị, thu hút được nhiều sự chú ý, đặc biệt trong giới sinh viên. Tuy vậy, sau một thời gian hoạt động, PinBike bộc lộ những hạn chế nhất định.

Lê Mai Tùng, tiến sĩ khoa học máy tính tại Úc, cha đẻ của ứng dụng này chia sẻ, không dễ để kết nối hai người đi chung có cùng lộ trình và khớp nhau về thời gian. Tiến sĩ Tùng cho biết, có thời điểm, thống kê và nhận ra con số thế này: nền tảng PinBike nhận được 200 yêu cầu đặt đi chung, thế nhưng chỉ có 2 cặp kết nối thành công. Tỷ lệ kết nối thành công quá nhỏ, chỉ 1%. Điểm mấu chốt này khiến anh suy nghĩ và sau khi cân nhắc đã quyết định đóng PinBike vào cuối tháng 6-2016.

"Sau startup đầu tiên chẳng "up" mà lại bị "down", chúng tôi rút ra nhiều bài học nhưng nếu phải chọn một điều để chia sẻ, tôi nghĩ các bạn kỹ thuật, như tôi chẳng hạn, cần lưu ý nên xây dựng những gì bạn có thể bán chứ không phải những gì các bạn có thể xây (Build what you can sell, NOT sell what you can build). Câu này ngỡ đơn giản nhưng rất nhiều người làm kỹ thuật vì quá đam mê và tự tin với kiến thức của mình mà quên nhu cầu của thị trường", anh Tùng chia sẻ.

Đến Sharecar.vn

PinBike tuy không thành công nhưng lại là nền tảng để ShareCar, một ứng dụng đi chung xe ô tô ra đời. Ý tưởng của ShareCar tương tự như PinBike, nhằm kết nối những người cùng chung lộ trình và thời gian đi chung để tiết kiệm chi phí dựa trên nền tảng công nghệ.

Điểm khác biệt của ShareCar là tập trung vào những thị trường rất nhỏ, với nhu cầu rõ ràng và dễ kiểm soát.
Khi làm PinBike, những cộng sự của anh Tùng đi thực tế đo độ lớn thị trường trong lĩnh vực xe máy. Sân bay là một trong những nơi họ khảo sát. Ngẫu nhiên, họ nhận thấy khách từ Biên Hòa lên sân bay sử dụng xe ô tô rất đông và chiều ngược lại cũng đúng. Từ quan sát đó, Tùng và cộng sự làm những khảo sát sâu hơn và nhận thấy đây là một thị trường đáng để hoạt động.

Anh Lê Mai Tùng (thứ 2 từ trái sang) và cộng sự tại ShareCar.vn. Ảnh: ShareCar.vn.

Tháng 8-2016 ShareCar ra đời. Rút kinh nghiệm từ PinBike, lần này anh Tùng cẩn thận làm phép thử để đo nhu cầu thật sự của khách hàng trước khi xây dựng sản phẩm. Một fanpage Sharecar.vn được lập nên để giới thiệu dịch vụ đưa đón khách theo tuyến cố định từ sân bay Tân Sơn Nhất về Biên Hòa và ngược lại.

"Chúng tôi để fanpage như vậy, không quảng cáo, nhưng vẫn có khách hàng gọi điện. Sau đó chúng tôi chạy thêm quảng cáo thì thấy lượng khách tăng lên rõ rệt. Vậy là trang web đặt xe Sharecar.vn ra đời", anh Tùng chia sẻ và bổ sung, trước khi trang web Sharecar.vn thật sự ra mắt, những khách hàng gọi đến công ty qua thông tin từ fanpage Sharecar.vn đều được phục vụ đúng yêu cầu thông qua các đối tác của công ty.

Xin kể qua nền tảng Sharecar.vn hoạt động, lấy ví dụ dựa trên thị trường ngách Biên Hòa - Tân Sơn Nhất - TPHCM. Mỗi ngày luôn có một lượng nhất định khách hàng đi xe ô tô từ Biên Hoa lên TPHCM. Họ thuê xe ô tô để đi. Như vậy, chiều về, thường thì xe ô tô sẽ trống. Mặt khác, vẫn có một lượng khách muốn đi từ TPHCM về Biên Hòa bằng ô tô nhưng không biết đi xe nào. Sharecar.vn sẽ kết nối hai nhu cầu này lại với nhau. Lợi ích Sharecar.vn mang lại là đem đến cho khách đi xe mức giá tốt hơn và tính tiện lợi khi gọi đặt xe; phần bác tài thì có thêm thu nhập. ShareCar.vn nhận hoa hồng từ việc kết nối giao dịch này.

Sau tuyến đường Biên Hòa - TPHCM, Sharecar.vn mở rộng thêm tuyến Bình Dương - TPHCM, Hà Nội - Vùng phụ cận và về lâu dài sẽ kết nối những đoạn đường dài liên tỉnh tương tự như Blablacar - một startup kỳ lân được định giá trên 1 tỉ đô la Mỹ ở Pháp.

Điều gì anh hài lòng nhất về Sharecar.vn? "Với Sharecar.vn, chỉ trong 3 tuần, chúng tôi đã có doanh thu bằng cả 9 tháng hoạt động của PinBike. Tuy vậy, điều hài lòng nhất là chúng tôi đã có khách hàng ngay trước khi phát triển sản phẩm. Điều này quan trọng với mọi startup", anh Tùng đáp.

ShareCarForAds - con gà đẻ trứng vàng

Tiếp tục câu chuyện, anh Tùng kể, trong quá trình vận hành, Sharecar.vn nhận được một yêu cầu từ Hoa Yêu Thương, một startup khác, về việc dán quảng cáo lên 100 chiếc xe ô tô trong hệ thống của Sharecar.vn. "Tôi đưa thông tin lên cộng đồng xe chạy cho Uber/Grab. Khoảng 200 bác tài nhận lời. Vậy là ShareCarForAds ra đời. Và thêm một lần nữa, chúng tôi bán được hàng trước khi có sản phẩm", anh Tùng kể.

Hoa Yêu Thương - khách hàng đầu tiên của ShareCarForAds. Ảnh: Sharecar.vn.

Trên thị trường, trước ShareCarForAds, nhiều hãng taxi/xe bus khác, cũng có dịch vụ dán quảng cáo trên xe. Tuy vậy, ShareCarForAds đem đến sự khác biệt trên nền tảng công nghệ định vị.

Với ShareCarForAds, khách có thể đặt quảng cáo, trả tiền dựa trên quãng đường xe chạy. Chỉ cần đăng nhập vào hệ thống quản lý, ngay lập tức khách hàng có thể biết có bao nhiêu "chiếc pano di động" đang di chuyển và di chuyển trên những tuyến đường nào.

Chưa hết, ShareCarForAds còn có một lợi thế cạnh tranh đặc biệt khác đó là sự độc nhất về hình ảnh thương hiệu. Diễn đạt đơn giản thế này, khi dán pano quảng cáo trên taxi hoặc xe bus, hình ảnh thương hiệu của doanh nghiệp phải chia sẻ không gian với chính thương hiệu của hãng taxi hoặc xe bus; với ShareCarForAds, những chiếc xe được thuê trông chẳng khác gì những chiếc xe riêng của chính doanh nghiệp vậy.

Ra mắt thị trường từ tháng 9-2016, số khách hàng của ShareCarForAds chỉ đếm trên đầu ngón tay. Tuy vậy, tin vui, như anh Tùng bật mí, chỉ với doanh thu từ một trong những khách hàng lớn, ShareCarForAds đã có thể đủ sống tốt trong 5-6 tháng tiếp theo.

Theo anh Tùng, tổng độ lớn thị trường quảng cáo ngoài trời tại Việt Nam trong năm 2016 nằm khoảng 150 triệu đô la Mỹ. Thị phần quảng cáo trên xe chiếm khoảng 10-15%. Người sáng lập Sharecar.vn kỳ vọng con số này sẽ tăng trong những năm tiếp theo khi số lượng xe ô tô cá nhân ngày càng tăng và doanh nghiệp quen dần với kênh quảng cáo này.

“Nhìn lại quãng đường đã qua, từ PinBike đến Sharecar.vn rồi thêm ShareCarForAds, chúng tôi đã thay đổi, cập nhật liên tục theo nhu cầu từ thị trường để tìm được mô hình kinh doanh phù hợp. Tôi nghiệm ra rằng, việc xây dựng một startup thành công phụ thuộc rất nhiều vào giá trị mình mang lại cho khách hàng (value proposition). Nếu không đem lại giá trị mới và hữu ích thì việc startup bị loại khỏi cuộc chơi là điều rất dễ xảy ra”, anh Tùng chia sẻ,

Đức Tâm
Nguồn The Saigon Times