Thị trường hàng hiệu: Tiếng to, miếng nhỏ
1,5 triệu người đủ sức xài hàng hiệu nhưng chưa đủ sức đưa Việt Nam vào bản đồ thị trường hàng hiệu thế giới. Mặc dù vậy, bằng nhiều kênh, các thương hiệu lớn cũng đã xuất hiện tại Việt Nam và các trung tâm thương mại vẫn lũ lượt mọc lên khiến nhiều người đã vội thốt lên: "Hàng hiệu sôi sục!".
Sôi sục
Đúng là thị trường hàng hiệu đang "sôi sục" khi cả Hermes và những chiếc túi tiền tỷ cũng có thể ăn nên làm ra ở Việt Nam.
Ông Ralf Matthaes, Giám đốc Điều hành khu vực Công ty Nghiên cứu Thị trường Taylor Nelson (TNS) tiết lộ khảo sát do Công ty nghiên cứu: có khoảng 1,5 triệu người ở Việt Nam có đủ sức tiêu thụ các món hàng hiệu đắt tiền.
Kết quả còn cho thấy chi tiết hơn: 52% đàn ông tiêu dùng hàng xa xỉ, trong đó, ở Hà Nội chiếm 36%, TP.HCM chiếm 10%, còn lại là các nơi khác. Độ tuổi chi tiêu cho mặt hàng này là 35 - 54 tuổi (40%) và đa phần là người có thu nhập từ 8,5 triệu đồng mỗi tháng trở lên.
Cũng nhận định về thị trường hàng xa xỉ tại Việt Nam, ông Sabyasachi Mishra, Tổng giám đốc Công ty JWT Việt Nam, cho biết: "Thị trường xa xỉ phẩm đang ở vào giai đoạn đầu phát triển với động lực tiêu thụ chính được thúc đẩy từ bên ngoài chứ không phải là những phần thưởng cho bản thân hoặc những trải nghiệm tự hiện thực hóa".
Cũng theo nghiên cứu của Công ty Y & R Việt Nam, thực hiện tại bốn thành phố lớn tại Việt Nam đối với những người dân ở độ tuổi từ 20 và 65, chỉ có 14% đã mua sắm đồ xa xỉ.
Quy mô này nhỏ hơn rất nhiều so với các thị trường khác trong khu vực, nhưng Việt Nam có tiềm năng cho thị trường xa xỉ phẩm nhờ dân số trẻ lớn.
Tài liệu nghiên cứu có tên Thế hệ châu Á 2012 ở Việt Nam do Công ty Y & R thực hiện, cho thấy, "với những người từ 18-35 tuổi tại Việt Nam, cuộc sống có nghĩa là thử nghiệm những thứ mới và những trải nghiệm mới", và "64% trong số đó cho rằng xa xỉ phẩm chính là sự trải nghiệm mới".
Mặc dù hiện chỉ có 1% dân số có khả năng mua sắm xa xỉ phẩm, con số đó đang tăng lên cùng với sự xuất hiện của tầng lớp trung lưu với thu nhập bình quân theo đầu người tăng gấp đôi trong năm năm qua.
Với hàng xa xỉ phẩm nhập khẩu lên đến 10 tỷ USD trong năm 2012 (theo số liệu của Bộ Công Thương) nên làn sóng các thương hiệu mới khai trương hàng tuần vẫn ồ ạt xuất hiện tại các thành phố lớn.
Việt Nam đã xuất hiện trên thị trường hàng xa xỉ của thế giới theo cách của một thị trường tiềm năng, chứ không phải là một thị trường tiêu thụ cao. Đó cũng là lý do mà Hermes, thương hiệu Pháp dẫn đầu top 10 thương hiệu thời trang thế giới, vừa mở cửa hàng thứ hai tại Vincom Center A, TP.HCM với diện tích khoảng 240m2.
Đích thân Chủ tịch Hermes toàn cầu của Hãng là Patrick Thomas tham dự sự kiện này và cho biết: "Quyết định mở cửa hàng thứ hai tại TP.HCM là do mức tăng trưởng tốt của cửa hàng đầu tiên tại Hà Nội (khai trương năm 2008) với mức tăng trung bình 20-30%/năm".
Tỏ ra rất hài lòng về vị trí cửa hàng mới tại TP.HCM, vị chủ tịch của tập đoàn danh tiếng này cho biết: "Tôi đã ngắm một vòng quanh đây và thấy rất đẹp, rất sang trọng và thuận tiện. Cửa hàng tại Vincom Center A rất phù hợp với Hermes vì có đầy đủ 16 ngành hàng. Không có nhiều cửa hàng trên thế giới làm được điều đó”.
Cần phải biết, sản phẩm của Hermes là túi xách và quần áo thời trang, nhưng nổi tiếng nhất vẫn làc túi xách Hermes Berkin - sản phẩm thành công nhất của thương hiệu này với mức từ 10.000 - 150.000USD một chiếc.
Vincom Center A là trung tâm thương mại (TTTM) thứ 5 thuộc chuỗi TTTM mang thương hiệu Vincom Center, đánh dấu cột mốc trong mục tiêu đạt 1 triệu m2 mặt bằng bán lẻ hiện đại vào năm 2015 do Tập đoàn Vingroup đầu tư và quản lý.
Theo thống kê của Vingroup, tính đến thời điểm này, Vincom Center A coi như đã hoàn tất việc lấp đầy các gian hàng cho thuê với các thương hiệu bậc nhất thế giới như Hermes, Christian Dior, Hugo Boss, Chopard, Versace, Ralph Lauren, Zegna, Omega, IWC, Montblanc...
Tỷ lệ tương tự tại Vincom Center Bà Triệu, Vincom Center Long Biên (Hà Nội) và Vincom Center B (TP.HCM). Tam Sơn chính là nhà phân phối mang thương hiệu Hermes về Việt Nam.
Hiện tại, công ty này đã sở hữu 10 cửa hàng bày bán những sản phẩm chính hãng của các thương hiệu cao cấp như Hermes, Kenzo, Hugo Boss, Korloff, TAG Heuer... Dự định cho tới năm 2015, Công ty sẽ phát triển lên tới 50 cửa hàng.
Trong một thông tin loan ra sớm, Tam Sơn cũng sẽ khai trương cửa hàng bày bán thương hiệu đồng hồ và trang sức Chopard tại Vincom A. Một lần nữa cũng phải biết Chopard là thương hiệu đồng hồ cao cấp mới ra mắt chiếc đồng hồ đắt nhất thế giới có giá tới 25 triệu USD!
Khái niệm "xa xỉ” và hàng hiệu tại Việt Nam vẫn chỉ dừng lại ở cách hiểu "là sự đắt tiền" - giai đoạn non trẻ nhất của thị trường hàng hiệu.
Mặc dù vậy, sự lấp đầy các thương hiệu thời trang nước ngoài trong những trung tâm thương mại Việt Nam đã cho thấy quyết đoán của các nhà đầu tư trong thị trường non trẻ này: "Hãy đầu tư trước vào đây và những khoản đầu tư đó sẽ mang lại lợi tức lớn ở chặng đường phía trước".
Bong bóng
Sự cố của Gucci, Dolce Gabbana và Milano không chỉ liên quan đến việc trốn thuế hay hàng nhái, mà còn phản ánh áp lực của các nhà phân phối hàng hiệu ở Việt Nam.
Những phụ nữ mang trên mình chiếc túi Hermes Berkin tại Việt Nam dường như muốn gửi thông điệp đến những người đối diện: "Tôi là người giàu có và đầy quyền lực".
Thế nhưng những người kinh doanh hàng hiệu tại Việt Nam chưa hẳn đã đủ tự tin để có thứ quyền lực này. Do thị trường hàng hiệu Việt Nam còn tương đối nhỏ, sức mua chưa cao nên rất ít thương hiệu nổi tiếng vào Việt Nam trực tiếp mà thường thông qua một công ty phân phối.
Tính đến thời điểm này, dù thị trường đang có tới hàng trăm nhãn hàng hiệu góp mặt nhưng mới chỉ có chưa đầy 10 doanh nghiệp làm đại lý chính thức cho một số thương hiệu nổi tiếng và kinh doanh theo mô hình tự nhập khẩu và phân phối trực tiếp đến người tiêu dùng qua hệ thống các cửa hàng bán lẻ.
Vụ thương hiệu Milano, Dolce Gabbana và Gucci bị nghi "trốn thuế” hay "hàng giả” mới đây phản ánh một trong rất nhiều mặt trái của thị trường hàng hiệu. Qua tìm hiểu, hầu hết các doanh nghiệp phân phối hàng hiệu đều đang gặp khó khăn, trong đó, nhiều thương hiệu vẫn chưa có lãi.
Tình thế này buộc các nhà phân phối phải cân bằng lợi nhuận bằng cách "bù qua sớt lại", lấy lãi thương hiệu này, bù qua khoản lỗ của thương hiệu kia.
Một doanh nghiệp kinh doanh hàng hiệu tại TP.HCM giấu tên, cho biết:
"Dù kinh doanh đã gần bốn năm và hiện nay công ty chúng tôi đã có 10 cửa hàng tại các trung tâm của Hà Nội và TP.HCM, nhưng so với chi phí đầu tư và số lượng hàng bán ra thì đến nay vẫn chưa có lãi. Song, chúng tôi vẫn theo đuổi vì hy vọng lĩnh vực này sẽ còn nhiều triển vọng trong tương lai. Hơn nữa, việc ký được hợp đồng phân phối không đơn giản nên có khó khăn mấy cũng phải ráng theo đuổi đến cùng".
Công ty TNHH Thời trang và Mỹ phẩm Duy Anh, nhà phân phối của nhiều thương hiệu như Burberry, Bvlgari, Cartier, Rolex, Salvatore Ferragamo, Versace, Bally...
Có thể thấy tình hình kinh doanh của công ty này từ đầu năm đến nay qua con số thuế đóng (thuế nhập khẩu và thuế GTGT hàng nhập khẩu) là gần 110 tỷ đồng.
Bà Lylian, Giám đốc Điều hành Công ty nói về những áp lực mà nhà phân phối hàng hiệu phải gánh:
"Khó khăn là các thương hiệu cao cấp thường đòi hỏi cửa hàng trưng bày phải nằm ở vị trí đẹp, trung tâm, có diện tích lớn. Nhưng hiện nay mặt bằng tại các khu vực trung tâm của Hà Nội và TP.HCM rất khó tìm hoặc giá quá cao. Do đó, làm giảm đáng kể lợi nhuận của các đại lý phân phối.
Nhiều hãng cũng có những tiêu chuẩn khe khắt về cách trang trí, trưng bày quầy kệ, đồng phụ hình ảnh quảng cáo... và chi phí cho các khoản này cũng không nhỏ. Song song đó, nạn hàng giả, hàng nhái hoặc hàng hiệu trốn thuế, lách luật vẫn không được kiểm soát chặt chẽ cũng gây ảnh hưởng cho việc kinh doanh của các công ty phân phối làm ăn chân chính, đóng thuế đầy đủ như công ty chúng tôi".
Nỗi lo này có thể liên đới vụ lùm xùm mà Gucci, Milano đang dính phải, hay trước đó Louis Vuitton phải kiện tiểu thương để bảo vệ danh tiếng.
Công ty G. L chuyên kinh doanh các nhãn hàng thời trang nổi tiếng như Marc Jacobs, Chloé, Givenchy, Loewe, Michael Kors, Pinko, Lanvin... Theo đại diện công ty này, hiện nay, mức thuế nhập khẩu hàng hiệu từ 15-30%, cụ thể đồng hồ 15%, quần áo 20%, giày dép, túi xách 30%, trang sức 25%... Bên cạnh đó, doanh nghiệp còn phải đóng thuế 10% VAT.
"Trong khi đó ở Singapore, Hồng Kông, mức thuế nhập khẩu là 0%. Điều này vô hình trung làm cho hàng hiệu trong nước khó cạnh tranh với các nước và tạo điều kiện cho người tiêu dùng trong nước đổ tiền ra nước ngoài mua hàng hóa.
Nhưng để cạnh tranh với giá hàng hiệu trong khu vực, và cũng để giữ khách hàng nên chúng tôi không cộng thuế vào sản phẩm, khiến lợi nhuận rất thấp", vị đại diện này cho biết.
Qua tìm hiểu, được biết các hãng khi hợp đồng với công ty phân phối đều quy định giá bán và tùy đại lý có thể tăng giá bán lên vài %, và khi đại lý không đảm bảo doanh số và vi phạm các chuẩn mực cam kết, họ có thể chấm dứt hợp đồng trước thời hạn.
Thực tế, đã có doanh nghiệp bị cắt quyền phân phối và cũng có thương hiệu được giao cho hai, ba đại lý phân phối nên việc cạnh tranh để đạt doanh thu cũng khá gay gắt.
Ông Johnathan Hạnh Nguyễn, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Liên Thái Bình Dương (IPP), đơn vị nắm giữ gần 70% các thương hiệu lớn trong top 15 đã vào Việt Nam như Chanel, Zegna, Burberry..., cũng cho biết:
"Trong khi ở nước ngoài, người ta thường săn hàng mới nhất để kịp mốt thì người tiêu dùng Việt Nam lại thích đợi đến cuối mùa để mua hàng giảm giá nên doanh thu bán hàng bị giảm đáng kể. Hiện nay, trung bình một năm, mỗi thương hiệu, công ty nhập khoảng 3-4 container hàng".
Cú hích
Mô hình trung tâm mua sắm, du lịch đang đợi cú hích của doanh nghiệp nắm 70% thị trường hàng hiệu tại Việt Nam là IPP.
Thống kê của Tổng cục Du lịch Hồng Kông cho thấy, trong nửa đầu năm 2012, khách du lịch dài ngày đến với thành phố đã dành hơn 6 tỷ USD cho việc mua sắm trong thời gian tham quan của họ.
Đây là một con số thực sự ấn tượng khi kinh tế thế giới đang phải chứng kiến tình trạng tăng trưởng ảm đạm do suy thoái nặng nề. Mua sắm là điểm hấp dẫn cốt lõi tạo nên sức hút cho du lịch ở Hồng Kông.
Dẫn con số từ Hồng Kông, dù hơi khập khiễng, nhưng để thấy rằng du lịch kết hợp mua sắm là một loại hình du lịch phát triển mạnh trong thời gian gần đây.
Nguồn thu từ mua sắm của khách du lịch là nguồn thu nhập chính của ngành du lịch nhiều nước như Thái Lan, Malaysia và Singapore, đặc biệt khi Chỉ số thu hút mua sắm của các thành phố trên toàn cầu (The Globe Shopper City Index - GSCI) được căn cứ để đánh giá xếp hạng về du lịch.
Theo quy hoạch, đến năm 2020, TP.HCM sẽ là trung tâm dịch vụ về tài chính, thương mại, du lịch và giao lưu quốc tế của khu vực Đông Nam Á. Nhiều nỗ lực để biến TP.HCM thành trung tâm mua sắm đã được khởi động từ nhiều năm nay, đáng chú ý là mùa bán hàng giảm giá liên kết các nhà hàng, khách sạn, siêu thị...
Với những người từ 18-35 tuổi tại Việt Nam, cuộc sống có nghĩa là thử nghiệm những thứ mới và những trải nghiệm mới", và "64% trong số đó cho rằng xa xỉ phẩm chính là sự trải nghiệm mới.
Tuy nhiên, động lực chính của thu hút khách nước ngoài là xây dựng "một trung tâm hàng hiệu" vẫn chưa có dấu ấn nào đáng kể và Chỉ số GSCI là hoàn toàn không có.
Về ý tưởng này, rất mừng là khi ông Johnathan Hạnh Nguyễn chia sẻ, vào năm tới, IPP sẽ phối hợp với Bộ Văn hóa - Thể thao - Du lịch xúc tiến chương trình: "Năm du lịch hàng hiệu 2013" tại Việt Nam nhằm thu hút ngoại tệ thông qua việc mua sắm hàng hiệu cao cấp từ hàng triệu du khách nước ngoài.
Đây là kế hoạch lớn nhằm biến TP.HCM thành trung tâm mua sắm đúng nghĩa. Đây là mô hình mà hầu hết các trung tâm mua sắm lớn trong khu vực đang thực hiện nhằm phát triển du lịch như Singapore, Thái Lan, Maylaysia và Philippines.
Hiện nay, để thu hút nguồn ngoại tệ, Trung Quốc cũng đang nghiên cứu không đánh thuế nhập khẩu hàng hiệu, thay vào đó là thu thuế thu nhập của doanh nghiệp.
"Công ty Duy Anh và các công ty thành viên IPP đã có nhiều chương trình như đăng ký chương trình hoàn thuế giá trị gia tăng cho khách nước ngoài, kết hợp với các ngân hàng thực hiện các chương trình ưu đãi như giảm 5% khi mua hàng hiệu", bà Lylian Châu đề xuất từ thực tiễn kinh doanh của mình.
Đặt ra chiến lược kinh doanh kết hợp với phát triển du lịch, ông Johnathan Hạnh Nguyễn cũng cho rằng, việc xây dựng các trung tâm kinh doanh hàng hiệu để thu hút du lịch theo mô hình ở Singapore, Hồng Kông là một kế hoạch hoàn toàn khả thi tại Việt Nam nên IPP đã mạnh dạn đầu tư.
"Giai đoạn 2010 - 2012, chiến lược của tôi là tạo bước đột phá với các dự án lớn nhất và đầu tiên ở Việt Nam về kinh doanh thời trang cao cấp, bao gồm: dự án Trung tâm mua sắm hàng thời trang cao cấp Rex Arcade tại khách sạn Rex hợp tác đầu tư cùng Saigon Tourist (khai trương tháng 12/2010); Trung tâm Thương mại Tràng Tiền Plaza - Hà Nội hợp đồng hợp tác quản lý với Công ty TNHH DV TM Tràng Tiền; kinh doanh các cửa hàng cao cấp tại Vincom Center A (khai trương tháng 10/2012)...", ông Johnathan Hạnh Nguyễn cho biết.